سفرنامه تور گلپایگان و سنگ نگاره های تیمره گلپایگان
مورخ 96/9/17
راهنما: سهیل صالحی




مروری بر صخره های دارای سنگ نگاره در مناطق مختلف شهرستان گلپایگان، این پرسش را در ذهن متبادر می کند که این همه سنگ نگاره، که گاه انسان از شمارش آن ها خسته می شود، به چه منظور آفریده شده اند؟ آیا توسط یک شخص انجام شده یا گروه های انسانی در ایجاد آن نقش داشته اند؟ و آیا همه این نقوش در یک دوره مشخص ایجاد شده است؟
در پاسخ به این پرسش ها باید گفت که مسلما آفریدن این همه نگاره نیاز یه صرف وقت بسیار زیادی داشته است و از عهده یک یا چند نفر خارج بوده است و می توان گفت که بیشتر مردمان یک قوم به این کار دست می یازیده اند. دوم اینکه به دلیل گوناگونی رنگ نقش کنده ها و هم به دلیل فراوانی زیاد این نقوش امکان فرض اینکه در یک بازه زمانی محدود ایجاد شده اند، وجود ندارد. مسلما ایجاد چنین نقوشی از آداب و تشریفات این مردمان در طول سالیان دراز، سرچشمه می گیرد. نکته اساسی اینکه آداب و تشریفات که چنین انگیزشی را ایجاد نموده چه بوده که این چنین آثار بی بدیلی را در طول تاریخ ایجاد کرده است؟
برگرفته از کتاب "سنگ نگاره های گلپایگان گذرگاه تاریخ- محسن جمالی"

جمعه صبح به شوق دیدن سنگ نگاره های تیمره سوار بر مرکب خویش یه سمت نواحی مرکزی ایران عزیز به راه افتادیم. نزدیک به ساوه بودیم که شاهد طلوع آفتاب زندگی بودیم.
هنگام سپیده دم خروس سحری، دانی که چرا همی کند نوحه گری
یعنی که نمودند در آیینه ی صبح، کز عمر شبی گذشت و تو بی خبری

صبحانه را نزدیک شهر دلیجان نوش جان کردیم و سرحال و خندان به راهمان ادامه دادیم. در طول مسیر هم از آشنایی با همسفرامون لذت بردیم و از تجربه ها و سفرهای همدیگه گفتیم و شنیدیم. همگی لحظه شماری می کردیم برای دیدن سنگ نگاره ها تا اینکه اتوبوسمان توقف کرد و آقای قنبری ترمز دستی را کشید. یعنی رسیدیم. سرمای هوا خیلی دوست داشتنی بود، با کاپشن و کلاه به سمت سنگ نگاره ها راه افتادیم. روی هر تکه سنگی نقشی از حیوان، انسان یا نمادی ناشناس دیده می شد. قدمت این نگارگری ها بین 7000 تا 20000 سال متغیر است. روی یک سنگ بزهای وحشی در حال گردش هستند، جایی دیگر مردی در حال شکار گله ی بزهاست، چند قدم آن طرف تر انسان در حال چوپانی گله ی بزهاست، بالای تپه رفتیم تا نقش بسیار زیبای شادی و پایکوبی افراد کنار هم را ببینیم. یوز ایرانی که این روزها به سختی قابل رویت است روی سنگ نگاره ها وجود دارد چرا که در آن زمان منطقه گلپایگان زیست گاه یوز پلنگ ایرانی بوده. حتی نقوشی مثل نخل را می بینیم که هیچ وقت در گلپایگان نبوده، نتیجه می گیریم که توسط گروه های مهاجر حکاکی شده است. در کنار رودخانه در میان آثار هنری 20000 ساله پدرانمان سکوتی می کنیم و به صدای باد گوش می سپاریم که از داستان های روزگار برایمان آواز می خواند.






























زکوی یار می آید نسیم باد نوروزی
از این باد ار مدد جویی چراغ دل بر افروزی









مست از دیدار سنگ نگاره ها راهی ارگ گوگد می شویم. نهارمان را در ارگ 400 ساله گوگد صرف می کنیم و از معماری این بنای عظیم مسرور می شویم. به شهر گلپایگان می رسیم. مناره شهر از دور خودنمایی می کند. مناره ای که 700 سال است سرپا ایستاده و یک زلزله مهیب را پشت سر گذاشته است، آقای قربانی پژوهشگر میراث فرهنگی گلپایگان از داستان های این مناره برایمان می گوید که بیشتر کاربرد راهنما داشته برای کاروانیانی که در راه ابریشم در حال حرکت بوده اند.















از میان بازار عبور می کنیم تا به مسجد جامع می رسیم. مسجدی که همزمان با مناره ساخته شده و زیباترین قسمت آن گنبد خانه و شبستان های کناری است. داخل مسجد کتیبه ها، گچ بری ها و محراب بی نظیر خودنمایی می کنند. همگی اینجا سر به هوا شده ایم. گنبد بزرگ دو پوسته مسجد بی نظیر است. ساده و حیرت برانگیز. امروزه نیز از این مسجد استفاده می شود.


















بعد از خرید لبنیات و عسل گلپایگان آماده برگشت می شویم. در طول مسیر تصویر سنگ نگاره ها و سوال های ذهنمان را مرور می کنیم. بعد از یه استراحت کوچیک مسابقه ی آواز خانی در اتوبوس راه می اندازیم که بین گروه شگفت انگیزان و فضلا برگزار می شود. تازه متوجه شدیم چقدر هنرمند داشتیم و بی خبر بودیم.
جای همه ی دوستای خوبمون خالی بود. سفرهای بیشتری به این منطقه بی نظیر که این روزها گمنام مانده برگزار خواهیم کرد.
به امید دیدار