هدف از گرد آوری وشرح زندگانی دانشوران وفرهيختگان شهرستان گلپايگان دادن الگوهای مناسب به جوانانی است که در وادی پرفراز ونشيب دانش وآگاهی ره می سپرند. در اينجا ياد آوری نکته های زير ضروری است: در همه جای دنيا دانشمندان وانديشمندان گذشته را بزرگ میدارند. در مجامع علمی جهان وقتی نام خوارزمی برده ميشود همه به احترام اوبه پا می خيزند. اما اگر با بزرگداشت گذشتگان می خواهيم کاری کنيم که جوانان امروز به استخوان های پوسيده ی آبا واجدادشان ببالند سخت خطا کاريم.و اگر با انجام اين کار میخواهيم امروزيان راتحقير کنيم و به آنان بفهمانيم که نتوانستهاند مثل پدرانشان در زمينه های گوناگون علمی و ادبی و هنری بشکفند باز هم دراشتباهيم اما اگر میخواهيم آنان را برانگيزيم تا راه آن بزرگان را در پيش گيرند کارمان درست است وبايد آن را دنبال کنيم. در عين حال که گذشته و گذشتگان را به ياد جوانان می اندازيم بايد اکنون و اکنونيان رانيز به آنان بشناسانيم. همين طور تا آنجا که ميسر است با ايشان از آينده سخن بگوييم جوان را در جريان امروزش قرار دهيم.واز ديروز برای ساختن امروز و قردامدد بگيريم.بايد مواظب باشيم وقتی میگوييم در گذشته رازی ابن سينا ، خيام ، قردوسی و...... داشته ايم معنی حرفمان اين نباشد که همان داشتن های گذشته کافی است وبايد بدان باليد.بايد از اين بزرگان به عنوان کسانی که همواره زنده اند سخن گفته باشيم. |
 دکتر فضل الله اکبری اندیشمند برجسته، مروج حسابداری علمی نخستین استاد حسابداری در ایران موسس دانشکده مدیریت و علوم اداری دانشگاه تهران صاحب تالیفات ارزشمند در رشته حسابداری و حسابرسی و صاحب بسیاری از عظمتهای فردی و اجتماعی
|
دکتر فضل الله اکبری در دوم اردیبهشت سال 1300 هجری شمسی برابر با سوم ماه رمضان المبارک سال1339هجری قمری در شهر گلپایگان چشم به جهان گشود. تحصیلات ابتدایی را در شهر گلپایگان و دوره دبیرستان را در دبیرستانهای ادب صارمیه و سعدی اصفهان طی کرد. همزمان با طی دوره دبیرستان و حتی قبل از آن به تحصیل علوم قدیمه نزد پدربزرگ مادریش مرحوم حاج فخرالعلما پرداخت و پس از آن در اصفهان از محضر استادانی چون شادروان فضل الله همایی و برادر دانشمند ایشان استاد جلال همایی و آقای مبارکهای کسب فیض کرد. وی حساب و ریاضی و حساب سیاق نقدی و جنسی را نزد پدربزرگ و پدر فرا گرفت.
دکتر فضل الله اکبری بعد از دریافت دیپلم متوسطه در دانشکده حقوق دانشگاه تهران به تحصیل پرداخت و از این دانشکده لیسانس گرفت. سپس درشرکت ملی نفت استخدام شد و همزمان با مرحوم حییم در تهیه فرهنگ لغات انگلیسی به فارسی همکاری داشت.
وی در اوایل دهه 1330 در موسسه علوم اداری و بازرگانی دانشکده حقوق دانشگاه تهران به تحصیل پرداخت و فوق لیسانس علوم اداری و بازرگانی دریافت داشت. به دنبال آن با استفاده از بورس تحصیلی به امریکا رفت و در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی و دانشگاه استانفورد به تحصیل پرداخت و در رشته مدیریت بازرگانی با گرایش حسابداری دکترا دریافت کرد
بعد از اخذ مدرک دکترا به ایران مراجعت کرد و در موسسه علوم اداری به تدریس پرداخت و در سال 1337 به عنوان اولین مدرس حسابداری با درجه دانشیاری به عضویت هی ت علمی دانشکده حقوق دانشگاه تهران پذیرفته شد.
دکتر اکبری در مورد این دوره از زندگی خود در مصاحبه ای با مجله حسابدار (دکتر فضل الله اکبری 1378 سرگذشت یک استاد و سرگذشت یک علم) و بعد در مقاله ای در سال 1378 درباره چگونگی شروع تدریس حسابداری در دانشگاه تهران برای چاپ در مجله حسابرس (دکتر فضل الله اکبری 1378 چگونگی تدریس حسابداری...) چنین می نویسد:
همیشه فکر می کنم آدمی تا اندازه ای به جایی راه می برد که مقدر است . سرانجام هم وضعیتی پیش آمد که بتوانم از بورسی در این رشته بهره مند شوم. بدین ترتیب عملا به قلمرو حسابداری وارد شدم... پس از مراجعت از خارج دانشگاه تهران اعلام کرد که برای دریس رشته های حسابداری و حسابرسی دانشیار می پذیرد و من برای این کار داوطلب شدم
من تنها داوطلب بودم... باید اذعان کنم در آن زمان دو-سه نفری بودند که بیش از من حسابداری می دانستند و تجربه بیشتری هم داشتند ولی چون داشتن درجه دکتری یکی از شرایط استخدام بود با وجود علا قهای که داشتند واجد شرایط و داوطلب نشدند
سالها حسابداری به عنوان رشته ای قابل قبول برای تدریس در دانشگاه شناخته نمی شد. تا سال 1333 در هیچ دانشگاه و موسسه آموزش عالی حسابداری رسماتدریس نمی شد. ...متاسفانه در ایران آن زمان اغلب افراد به جهت عدم اطلاع کافی از محتوای دروس مزبور علوم مالی و حسابداری را در سطح سایر رشته های دانشگاه به حساب نمی آوردند.... محتوای رشته حسابداری اهمیت و لزوم آن در انتظام امور سازمانها و تاثیر آن در پیشرفت کشور سالها همچنان ناشناخته باقی ماند.
در سال 1334که داوطلب تدریس حسابداری در دانشگاه شدم یکی از اولیای دانشگاه گفت شک داردجایگاه تدریس حسابداری در دانشگاه باشد و اضافه کرد در گذشته هم حسابداری در سال ششم رشته تجارت دبیرستانها تدریس میشده است و اگر حسابداری را رشته ای دانشگاهی بشناسیم به زودی داوطلبانی هم برای تدریس خانهداری گلهداری و باغداری پیدا می شوند دانشگاه را تدریس حساب کافی است
دو - سه سالی طول کشید تا با مراجعات مکرر و مستمر ارائه شرح دروس حسابداری و رشته های مختلف آن اهمیت و فرق آن را با حساب و ریاضی توجیه کنم و توضیح دهم. بالا خره قرار شد در دانشکده حقوق و علوم سیاسی و اقتصادی دانشگاه تهران برای انتخاب و استخدام یک نفر دانشیار اقدام کنند
در طول سال 1342 توضیحاتم رئیس وقت دانشگاه تهران را متقاعد و مصمم کرد که دانشگاه تهران مانند بسیاری از مهمترین دانشگاههای جهان و به لحاظ نیاز کشور میباید دانشکده ای برای آموزش و تحقیقات مدیریت داشته باشد. در ابتدای شهریور 1343 شادروان دکتر صالح رئیس دانشگاه در جلسه ای پرشور و با مخالفتهای بسیار بالاخره تاسیس دانشکده علوم اداری و مدیریت بازرگانی را به تصویب شورایعالی فرهنگ رسانید.... مخالفتها با تاسیس این دانشکده اولین در نوع خود در کشور بیشتر از ناشناخته بودن مدیریت به عنوان رشته ای از دانش ناشی می شد. (دکتر اکبری 1378نوبت من نیست ص 15)

دکتر فضل الله اکبری پس از تاسیس دانشکده علوم اداری و مدیریت بازرگانی دانشگاه تهران به مدت 8 سال رئیس این دانشکده بود. پس از سال1350 به سمت معاون آموزشی و پژوهشی وزارت علوم و آموزش عالی برگزیده شد و همزمان به تدریس رشته حسابداری در دانشگاهها و موسسات مختلف آموزش عالی به ویژه بانک ملی ایران اشتغال داشت. در این دوره با شرکت اطلاعات اعتباری که به وسیله بانک مرکزی تاسیس شده بود نیز همکاری داشت
در فاصله سالهای 1350-53 که در وزارت علوم به کار اشتغال داشت خدمات گسترده ای در زمینه ارزشیابی مدارک تحصیلی و ارزیابی علمی دانشگاهها و مراکز علمی کشور به انجام رسانید. وی در اواخر سال 1353 به دانشگاه تهران بازگشت و به عنوان استاد دانشکده علوم اداری و بازرگانی دانشگاه تهران در سمت معاون و قائم مقام رئیس دانشگاه تهران به کار ادامه داد
پس از انقلاب در اوایل سال 1358 در سمت استادی دانشگاه بازنشسته شد اما تا پایان سال تحصیلی 58-1357 همچنان به تدریس ادامه داد
از اوایل دهه 1360 سازمان حسابرسی این افتخار را یافت تا از همکاری ایشان با مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی این سازمان برخوردار شود. کتاب و مقالا ت مختلفی که در این دوران توسط ایشان تالیف و تدوین و توسط سازمان حسابرسی منتشر شده است حاصل این دوران پربار است
دکتر فضل الله اکبری در اواخر دهه 1360 به امریکا مسافرت کرد و به مدت دو سال با سمت استادی در دوره های فوق لیسانس دانشکده مدیریت بازرگانی دانشگاه استانفورد که یکی از معتبرترین دانشکده های این رشته در سراسر دنیا به شمار می آید به تدریس پرداخت
پس از آن به انگلستان رفت و یک سال نیز در دانشکده مدیریت دولتی تدریس داشت. ایشان از اواسط دهه 1370 به ایران مراجعت کرد و همچنان همکاری خود را در زمینه تحقیق و تالیف با مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی سازمان حسابرسی ادامه داد و در این مدت است که مقالا ت متعددی هم برای مجله حسابرس تهیه کرد
کتاب بررسی تحلیلی دکتر فضل الله اکبری در سال 1381 به عنوان کتاب درخور تقدیر برگزیده و به وسیله وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در مراسم هفته کتاب مورد تقدیر قرار گرفت
آقای دکتر اکبری دانشمندی بیطرف و واقعگرا بود. در عین حال که حرمت همگان را نگه می داشتند با اطرافیان رفتاری محکم منطقی و مهربان داشتند. استوار و قاطع اما اهل اعتدال بودند. بی ادعا بودند و فروتن. از نقد و نفی دیگران پرهیز می کردند و مراعات حقوق دیگران را از هر حیث می کردند
نقش فردی دکتر فضل الله اکبری در توسعه دانش حسابداری در ایران به نحو قاطع تعیین کننده بوده است. این نقش به گفته خود ایشان محصول علاقه به کار و به قضاوت آنانی که او را از نزدیک میشناختند محصول احساس مسئولیت نسبت به توسعه و پیشرفت جامعه و ایمان به چاره جوئیها و راهگشاییهای علم نیز بوده است
زنده یاد دکتر فضل الله اکبری در 13فروردین 1384 جان به جان آفرین تسلیم کرد و در قطعه 229 بهشت زهرا به خاک سپرده شد. از ایشان 4 فرزند 2پسر و 2 دختر باقی مانده است
كتابها:
- حسابداری صنعتی، دانشگاه تهران با تجدید چاپ به دفعات و توسط ناشران دیگر 1338
- اصول حسابداری، دانشگاه تهران با تجدید چاپ به دفعات 1340
- تجزیه و تحلیل صورتهای مالی، سازمان حسابرسی با پنج بار تجدید چاپ و تجدیدنظر 1366
- حسابداری بازرگانی، دانشکده علوم اداری و مدیریت بازرگانی 1354
- تهیه بودجه بازرگانی و صنعتی، انتشارات فروردین 1365
- حسابداری استهلاک ، سازمان حسابرسی- اولین چاپ 1371 چاپ هفتم 1380
- فرهنگ اصطلاحات حسابداری (انگلیسی- فارسی) سازمان حسابرسی جلد اول 1376
- بررسی تحلیلی یا استفاده از تجزیه و تحلیل صورتهای مالی در حسابرسی سازمان حسابرسی 1379
مقالات:
- سرگذشت یک استاد و سرگذشت یک علم (مصاحبه با مجله حسابدار- مرداد 1372 )
- تجزیه و تحلیل صورتهای مالی (حسابرس 3 مجموعه مقالا ت- تابستان 1374)
- واژه سرنوشت ساز (فصلنامه حسابرس شماره 1 زمستان 1377)
- نوبت من نیست (فصلنامه حسابرس شماره 3 بهار 1378)
- به یاد دوست (مجله حسابدار شماره 132 شهریور1378)
- چگونه تدریس حسابداری در دانشگاه برای اولین بار شروع شد (فصلنامه حسابرس شماره 4 و5 پاییز و زمستان 1378)
- آموخته های آموخته را نیاموختیم (فصلنامه حسابرس شماره 9 زمستان 1379)
- مصطفی علی مدد: اندیشمندی پرمایه پرکار و پربار (فصلنامه حسابرس شماره 16 مهر و آبان 1381)
- نرفته ام (فصلنامه حسابرس شماره 23 بهار 1383)
- منتخبات حسابرس (فصلنامه حسابرس شماره 23 بهار 1383)
دکتر فضل الله اکبری در نگاه ياران و همکاران:
1- وفاداری به اصول وضوابط مشی علمی نزد آقای دکتر اکبری تنها به مقولهی تاليف وتحقيق محدود نبود. بلکه نوع شغلی را که انتخاب می کردند نيز در بر می گرفت.همواره مشاغلی را برگزيده اندکه وظيفه ی آن ترويج دانش يا گسترش ظرفيت های توسعهی علم ودانش بود. (محمد شليله )
2- در حالی که حرمت همگان را نگه میداشتند با اطرافيان رفتاری محکم منطقی ومهربان داشتند. استوار وقاطع اما اهل اعتدال بودند. بی ادعا بودند و فروتن. از نقد و نفی ديگران پرهيز میکردند ومراعات حقوق ديگران را از هر حيث میکردند. (محمد شليله)
3- دکتر اکبری يک معلم بود واين شيوه را همواره پی میگرفت. رابطهی او با مخاطبان عام و مخاطبان خاص - مشخصا دانشجويان- مثال زدنی است. او منظم ومنضبط بود واين ويژگی به گونهای چشمگير در کارآئی و اثربخشی فعاليت های او میافزود. (محمد جواد صفار)
4- دکتر فضل الله اکبری انسانی بزرگ بود. مجموعهای از درخشانترين زيبائیهای ممکن در سيمای يک انسان . مردی که هم هنر انديشيدن را داشت و هم رنگ حقيقی وجوهری ذات آدمی را انسان بودن (توران اکوان)
5- او اين قدرت را داشت که به يمن ژرفای انديشه و بيان تجاربش به دانستههای ديگران عمق و اهميت بخشد و با اظهارنظرهايش چشم اندازی بديع وافقی گسترده در مقابل ديدگاه معاشرانش بگشايد. (توران اکوان)
6- دکتر اکبری درس خواندهی امريکا در يکی از جديدترين وامريکائیترين رشتههای علوم امروز بود. ولی متون کهن وادبيات کلاسيک ايران را چنان می شناخت و با آن مانوس بود که پارههای بلند و فراوان از شعر و نثر قديم ايران را در حفظ داشت. (جمشيد ارجمند)
7- دکتر اکبری خيلی مهربان بودند. از صبح که به اداره می آمدند تا ظهر که از اداره می رفتند اصلا زحمتی برای ما نداشتند. فقط دو بار در روز برايشان يک چای خيلی کم رنگ می برديم. ايشان چای خيلی کم رنگ می خواستند. حالا هم ليوانشان را يادگاری نگهداشته ايم. (سليم فرجی همکار خدمات - آبدارچی )
8- در اتاقشان هميشه به روی همه باز بود. وهر کس با ايشان کاری داشت به راحتی میتوانست با ايشان ملاقات کند. ايشان با روی باز و حوصلهي بسيار افراد را می پذيرفتند. تشويق های ايشان چه شفاهی وچه کتبی در پاسخ نامه هائی که خدمتشان تقديم ميکردم باعث می شد که هرروز بر انگيزه هايم برای کار کردن و پيشرفت افزوده شود. (علی اکبر جانا - مسئول کتابخانه)
9- سخنی از گاندی رهبر فقيد هند درکتاب استقلال هندوستان خوانده بودم که گفته بود : سکوت بخشی از انضباط روحی سالک حقيقت است. استاد دکتر اکبری را با اين گفته بسيار همسنخ می بينم. ايشان محک خوبی برای مقايسه ی حسابداران در هر سطحی بوده وهست. چرا که در هرخصلتی بهترين است. صبر، وارستگی ، سخت کوشی ، آرامش ، نظم درونی وانضباط روحی ، ساده گوئی ، روان نويسی ، ..... همه وهمه او را به مرتبه ای می رساند که می توان گفت او يک محک مقايسه است. (علی فرزين بيلندی - محقق مرکز آموزش و تحقيقات)
منابع:
1- فصلنامه ی حسابرس سال هفتم شماره ی ۲۸
2- اطلاعات سودمند جناب آقای احمد اکبری رياست محترم آموزش وپرورش گلپايگان در سال 1342
دستنوشتههايي از دكتر اكبري:



