هدف از گرد آوری وشرح زندگانی دانشوران وفرهيختگان شهرستان گلپايگان دادن الگوهای مناسب به جوانانی است که در وادی پرفراز ونشيب دانش وآگاهی ره می سپرند. در اينجا ياد آوری نکته های زير ضروری است: در همه جای دنيا دانشمندان وانديشمندان گذشته را بزرگ میدارند. در مجامع علمی جهان وقتی نام خوارزمی برده ميشود همه به احترام اوبه پا می خيزند. اما اگر با بزرگداشت گذشتگان می خواهيم کاری کنيم که جوانان امروز به استخوان های پوسيده ی آبا واجدادشان ببالند سخت خطا کاريم.و اگر با انجام اين کار میخواهيم امروزيان راتحقير کنيم و به آنان بفهمانيم که نتوانستهاند مثل پدرانشان در زمينه های گوناگون علمی و ادبی و هنری بشکفند باز هم دراشتباهيم اما اگر میخواهيم آنان را برانگيزيم تا راه آن بزرگان را در پيش گيرند کارمان درست است وبايد آن را دنبال کنيم. در عين حال که گذشته و گذشتگان را به ياد جوانان می اندازيم بايد اکنون و اکنونيان رانيز به آنان بشناسانيم. همين طور تا آنجا که ميسر است با ايشان از آينده سخن بگوييم جوان را در جريان امروزش قرار دهيم.واز ديروز برای ساختن امروز و قردامدد بگيريم.بايد مواظب باشيم وقتی میگوييم در گذشته رازی ابن سينا خيام قردوسی و...... داشته ايم معنی حرفمان اين نباشد که همان داشتن های گذشته کافی است وبايد بدان باليد.بايد از اين بزرگان به عنوان کسانی که همواره زنده اند سخن گفته باشيم. |
 مهندس عليقلي بياني فرزانهاي از جنس آب
|
بودا گفته است: فرزانگان چون درياچه ای عميق آرام و روشن اند.
امروز می خواهم به زندگی پر فراز و نشیب فرزانه ای از جنس آب بپردازم که سد اختخوان گلپایگان یادگار یا بهتر بگویم فرزند او است.
مهندس عليقلی بيانی متولد ۱۵ بهمن ۱۲۹۱ است در رشته هيدروليک از فرانسه فارغ التحصیل شده و مدتی هم دورهي پژوهشی را درانگلستان طی نموده یار و یاور مرحوم دکتر مصدق و از موسسين حزب ايران بوده است.
جدا از سيستم آبياری دشت گيلان و سد گلپایگان مديريت سدهای کرج و سفيد رود را هم در کارنامه خود دارد.
نخستين بار طرح لوله کشی آب تهران را او اجرا کرده است و در ضمن آزادیخواه و اندیشه ورز است و تعلقات فلسفی دارد.
از سال ۱۳۵۲که دوران بازنشستگی را سپری می کند تا همین الآن که نزدیک به یک صد سال عمر دارد مشغول ترجمه و تاليف کتاب است که از آن جمله اند:
ترجمه ها :
1- برگردان کتاب فيزيک و فلسفه نوشته جی اچ چينتر
2- پژوهش در نهاد زمان واثبات اختيار از هانری برگسون
3- حس مذهبی بعد چهارم روح انسانی از کرونتايم
تالیفات :
1- منطق ايمانيان
2- منطق نيايش
3- منطق عشق عرفانی
4- زندان انديشه در حديث نفس بهمنيار
در فصلنامه تخصصی تاريخ معاصر ايران هم در شماره ۲۳پاييز ۱۳۸۱ نامه ای از ايشان درج شده است.
از زندگی و خدمات مهندس عليقلی بیانی فیلمی هم به نام در چشم هزاران چشمه ساخته شده و آدمی از آن همه تلاش و پشتکار و البته آزادگی و میهن دوستی در شگفت میماند آن هم در روزگار بعد از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ که او و دیگر یاران مرحوم دکتر مصدق را در تنگنا می گذاشتند.
همانطور که گفته شد مهندس عليقلی بيانی در ساخت شبکه آبرسانی تهران نقشی اساسی داشته است.

در مورد سد اختخوان گلپایگان :
در آغاز مسول ساختن سد اختخوان مهندس طالقانی بود ولی به علت ساختن سد کرج استعفا داد و مهندس عليقلی بیانی که رشته تحصيلی اش مرتبط با سدسازی و لوله کشی شهرها بود به اختخوان رفت و دوسال و نيم آن جا ماند و کار سد را به سرانجام رساند. فراموش نکنیم که شرايط زندگی در آنجا بسيار سخت بود. ولی او عزم جزم کرد که نخستين سد خاکی کشور و اولين سد مخزنی ايران را بسازد و ساخت.
در آن زمان حکومت کودتا می کوشید یاران مصدق را به زندان بیاندازد و یا بدنام کند. از آنجا که شادروان دکتر عبدالله معظمی از یاران مرحوم دکترمصدق بود ودردانشگاه هیات وزیران مجلس شورای ملی و... نفوذ داشت سد اختخوان کلید خورد مخالفین با سو استفاده از ذهنیت مردم نسبت به برخی زمین دارن و دوست دشمنی های مرسوم در شهر ما شایع کردند سد می بایست در کوچری بنا می شد اما از ما بهتران به این دلیل و آن دلیل مانع شدند و نصیب اختخوان گردید!!
این موضوع واقعیت نداشت و بعد از انقلاب با تلاش شادروان دکتر یدالله سحابی استاد ممتاز وبرجسته یزمین شناسی دانشگاه تهران آزمایشات خاکشناسی نشان داد که از قضا برای ساختن آن سد مناسب ترین محل نه کوچری بلکه همان اختخوان بوده است...
بهتر است خاطرات مربوط به ساخت اين سد را از زبان مهندس بیانی بشنويم.
بعد از ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ به سبب همکاری با دولت ملی دکتر مصدق همانند دیگر آزادیخواهان زندانی شدم. از زندان که بیرون آمدم در اواخر بهمن سال ۱۳۳۲ بر طبق قراردادی با شرکت آبياری گلپايگان که وابسته به بنگاه آبياری و سازمان برنامه بود مديريت فنی ساختمان سد اختوان را بر عهده گرفتم.

اين سد اولين سد مخزنی ايران بود. سد گلپایگان از جنس سنگ و ارتفاع آن از کف رودخانه ۵۱ متر و سطح درياچه آن ۱۹۸ هکتار و طول منحنی آن ۷ کيلومتر و عرض سد در کف ۲۲۰ متر است. هنگامی که من مسول سد اختوان شدم تونل آبگيری و بخش بزرگی از کارهای بدنه ريزی خودسر انجام شده بود.
برای ادامه کارها دچار سه مشکل اساسی شدم. اول اينکه جاده دسترسی به کارگاه با بالا آمدن آب سد زير آب رفت و ارتباط ما با گلپايگان کاملا قطع شد و اين در حالی بود که تمام مايحتاج ما از جمله غذا و نفت و ... بايد از گلپايگان می رسيد.
مشکل دوم اين بود که برخلاف اصول ابتدايی سدسازی محل آبگيری از سد در پايين ترين افق مخزن قرار داشت و مشکل سوم اين بود که طبقات سنگی محيط بر تونل به وسيله تزريق ملاط سيمانی مناسب آب بند نشده بود. لذا به محض آبگيری مخزن فوران آب از درزهای جدار بتنی تونل چنان شديد بود که انجام کار درون تونل برای نصب لوله های فلزی و شيرها مطلقا ميسر نبود.
علاوه بر اين زندگی عادی در آنجا از هر حيث موجب نگرانی بود. حتی يک کمک پزشک نداشتيم.
دارو و درمان اصلا مطرح نبود. امنيت جانی هم نداشتيم. چون گرگ گرسنه فراوان بود. شب ها گرگ ها وارد حياط خانه من می شدند و حتی دو تا از سگ های نگهبان را دريدند و شب ها جرت نداشتيم از خانه بيرون برويم.
گرچه مهندس عليقلی بیانی متولد گلپایگان نیست اما نام او که سد اختخوان را به یاد می آورد نیکوست و نسل جدید باید فرهیختگان میهنش را گرامی بدارد و آنان را بشناسد و راه و روش ایشان را در زندگی به کار گیرد.
او فرزانه ای از جنس آب بود. به همان زلالی و پاکی آب.
