مادر بزرگم مي گفت  : قلاغ ها روي درخت نارون  توي حياط جمع مي شوند  و خانه را روي سرشان  مي گذارند . نمي داني چه سر و صدايي به پا مي کنند ! من پرسيدم : ? منظورتان کلاغ است? ?  مادر بزرگ از بالاي عينک ته استکاني اش نگاهي به من کرد? لبخند زد و گفت ? نخير منظورم همان قلاغ بود?
من گفتم : ? ولي پرنده هاي توي حياط کلاغ هستند . ?
مادر بزرگم  به حرف من خنديد و گفت : ? نخير ? آن ها قلاغ هستند . من خوب مي دانم . اگر باور نمي کني از خودشان بپرس  که اسمشان چيست . آن وقت همه با هم يک صدا  مي گويند:
 ? قار ?  قار? قلاغ ? قلاغ .?                                       ? رشد کودک شماره 4 ? دي 1383 ?
صبح يکي از روزهاي سرد بهمن ماه 1349 بود . برف همه جا را سپيد پوش کرده بود . قار قار کلاغ ها سکوت آرام بخش  کوچه و خيابان را بر هم ميزد . فاصله ي منزل ما تا دبيرستان خيلي زياد نبود  و من ساعت   7:50 در دبيرستان  بودم . آن روز با کلاس پنجم ? رياضي درس هندسه فضا?ي داشتم . دانش آموزان اين کلاس  در زمره ي کوشاترين ? وبا سواد ترين  شاگردان رشته ي رياضي بودند . اين عزيزان  نه تنها در درس هاي علمي ? بلکه در ساير دروس نيز به برکت  وجود  دبيران دلسوز  و انديشمند و تلاش مستمر خودشان سرآمد بودند.

رقابتي سالم و سازنده در کلاس حکمفرما بود که همگان را به شگفتي وا مي داشت .

آن سال ? پنجمين سالي بود که دروس رياضي آنان بر عهده ي من بود .  مساله ي زير را در کلاس مطرح کردم : مستطيلي به ابعاد  8 و 5 سانتيمتر  را يک بار حول طول و بار ديگر حول عرض آن دوران مي دهيم. حجم  استوانه هاي  حاصل را در هر مرحله حساب کنيد .

بچه ها مشغول شدند  و اکثر آنان خيلي سريع به سوال پاسخ دادند.

-- بابک ! چه جواب هايي به دست آوردي ?

بابک : اگر حول طول دوران کند ? حجم استوانه ي حاصل 628 سانتيمتر مکعب ? و اگر حول عرض دوران کند  8/1004 سانتيمتر مکعب است .

-- آفرين ! توجه کنيد وقتي مستطيل حول ضلع بزرگتر دوران مي کند حجم کمتري توليد مي کند.

حسين : آقا ! سال ? سال ? پخچه کوره          کوچيکه به بزرگه زوره ? ( خنده بچه ها )

محمد  : بابا تو هم که آبرومونا بردي ? مردم به کره ي ماه سفر مي کنند ? تو به پشه ميگي پخچه!!

-- محمد ! چه اشکالي دارد? اين لهجه اي ماست . که بايستي در نگهداري آن  بکوشيم . و نگذاريم  از بين بره . با اين ضرب المثل محل?ي ? ديگر مطلب فراموش نمي شود .

حميد :  آقا امروزه اکثر کتاب هاي علمي به زبان انگليسي است . حتي به زبان فارسي هم نيست ? تا چه رسد   به لهجه گلپايگاني  !

-- ببين حميد ! اين دو موضوع را با هم مخلوط نکنيد . من هم دقيقا? اعتقاد دارم  که هر ايراني بعد از آن که زبان شيرين فارسي  يعني زبان مادري خود را ياد گرفت  ? لازم است که يک  زبان بين المللي  که در اين زمان انگليسي  است به خوبي فرا  بگيرد.  استاد  بزرگوار ما دکتر محسن هشترودي  که عاشق  زبان فارسي هستند  و نمونه اش اشعار نغزي است که در مجموعه سايه ها سروده اند ? مي گفتند: يک  دانشجوي علوم ? نمي تواند  بدون استفاده از يک زبان  خارجي مدارج علمي را بپيمايد .اما اين بدان معنا نيست  که هويت خود را از بين ببريم  و فرهنگ  خويش را فراموش  کنيم .

 عليرضا  : چرا زبان انگليسي زبان بين المللي است ?

       ببينيد  هيچ زباني بر زبان ديگر برتري ندارد . يک زبان قبايل آفريقايي همان  ارزش را دارد  که زبان  انگليسي . منتها  در هر دوره اي برتري  و رواج يک زبان را  نفوذ سياسي دولت ها  سبب مي گردد . حدود 100 سال پيش زبان فرانسه در ايران رواج داشت. اکثر کتایهای دبيرستاني و دانشگاهي از زبان فرانسه ترجمه مي شد . ? در دبيرستانها  زبان فرانسه تدريس مي شد . ولي الآن در برنامه درسي شما زبان انگليسي تدريس مي شود

محمدجواد :  شايد يکي از عوامل ? تعداد کشورهاي انگليسي زبان است و تعداد افراد انگليسي زبان !

-- البته اين عامل را نمي توانيم ناديده بگيريم . ولي مثلا يک ميليارد مردم چين به زبان چيني صحبت مي کنند  ولي  اين زبان بين المللي نيست .

حسين  : ولي براي مسا?ل علمي  از هر زباني بايد استفاده کرد

-- درست است ببينيد ! علوم و تکنولوژي بخشي از تمدن يک ملت را تشکيل مي دهد که براي به دست آوردن آن  بايد از گهواره  تا گور تلاش کنيم و تا دورترين سرزمين ها سفر کنيم . اما فرهنگ ? زبان ? سنت ها ? آداب و رسوم هر کشور ? شهر ? حتي روستا  وارداتي نيست و مخصوص همان قوم و قبيله است .

 محمد باقر : آقا يک عده اي  عقلشون به چشمشون است . آدم نبايد خونه ي شا را که ديد ? خونه ي خودشو خراب کنه .

-- آفرين ! انسان های خود باخته و کم جنبه خيلي زود سرمايه هاي فرهنگي خود را از ياد مي برند و وقتي شهر خود را به مقصد تهران يا ?. ترک کردند . همه چيز خود از جمله گويش زيباي محلي را به مسخره  مي گيرند  و فراموش مي کنند که زاده ي اين آب و خاکند .

         تا   ز? ?بر   خاکي  اي  درخت? تنومند                مگسل ازاين آب و خاک رشته ي پيوند
         مادر توست اين وطن که درطلبش خصم         نار تطاول به خاندان  تو افکند
         اين وطن ما م?نار نور الهي است                   هم ز ن?بي خواندم اين حديث و هم از زند

بابک  : اين رباعي خيام که مي گويد :   .  .. 

در   کارگه   کوزه گري  رفتم   دوش                   ديدم دو هزار کوزه  گويا و خموش

هر  يک  به زبان حال با من گفتند                    کو کوزه گرو کوزه خر و کوزه فروش

به يک فارسي زبان احساسي لطيف با معنايي عميق القا مي کند . آيا ترجمه آن به زبان مثلا? فرانسه ?  براي يک فرانسوي زبان همان گونه است ?

--  مسلما? خير ? عکس آن هم درست است . ما ايراني ها نمي توانيم مانند يک فرانسوي از اشعار و ترانه هاي   لامارتين   لذت ببريم . گويش هاي محلي نيز اين گونه اند    .  وقتي  يک کشاورز  گلپايگاني  در صحرا  به

رفيقش مي گويد :

چ?م تارکايي گرفته ? حتما?  رحمت مياد . و?خي تا س?ول گاز نشده پ?ل?نگا ب?ب?نديم

يعني  : در گوشه ي مخصوصي از آسمان ابرهاي سياه ظاهر شده ? حتما باران  مي بارد  . بلند شو تا خيس  نشديم  به طرف  منزل فرار کنيم

آيا آن مفهومي را که گويش محلي به ذهن شما القا ميکند ? با باز گويي به لهجه اي ديگر يکسان است ?

حميد :  پس چه بايد کرد ? متاسفانه روز به روز  فرهنگ و زبان  و موسيقي  و سنت هاي ما دارد از بين ميرود

--  همين طور است . يونسکو  اعلام کرده است :

گويش هاي محلي و زبان هاي گوناگون  قبيله اي که  از دستاوردهاي  عظيم تمدن  بشري است ? دارد نابود و فراموش مي شود

دو کار مهم  بايد انجام دهيم :

الف : در حفظ و نگهداري آنچه داريم و پسنديده است بکوشيم ? و هر تحفه ي !! بيگانه را جايگزين  آن نکنيم ? مگر تمدن ما را  اعتلا بخشد . (1)

سال ها دل طلب جام جم از ما مي کرد             آنچه خود داشت زبيگانه تمن?ا مي کرد

ب :  تاريخ را مطالعه کنيم  و ببينيم  گذشتگان ما چه کرده اند

عليرضا  :  در کتابي خواندم که  شادروان ابوالحسن صبا  براي حفظ موسيقي هاي محلي به نقاط مختلف  ايران سفر مي کرد ? به تمام ترانه ها و آوازهاي مردم ? از زمزمه ي چوپانان تا آهنگ  لايي لايي مادران ? گوش ميداد و نت نويسي مي کرد تا فراموش نشود  و اين ميراث  گرانبها به آيندگان  منتقل گردد . نمونه اش آهنگ  جاوداني و دلپذير   ( ديلمان )

-- آفرين ! و من نمونه اي ديگر بياورم .

فردوسي حماسه سراي بلند آوازه ي ايران ? براي پاسداري  از زبان شيواي  فارسي دري ? شاهنامه  را سرود ?  و اين زبان  را جاودانه ساخت .

          بناهاي  آباد گردد  خراب                        زباران و از تابش آفتاب

          بسازم من از  نظم کاخي بلند               که از باد  و باران نيابد گزند

          بسي رنج بردم  در اين سال سي          عجم زنده کردم بدين پارسي

          نميرم از اين پس که من زند ه ام            که تخم  سخن را  پراکنده ام

----------------------------------
1- خوشبختانه  امروزه جمعي  از فرهنگيان  در باره ي تاريخ گلپايگان  و فرهنگ و تمدن آن  کتاب نوشته اند ? ضرب المثل ها را جمع آوري کرده اند . به زبان  محلي اشعاري جالب  سروده اند و ... آثار اين عزيزان در کتابخانه ها و کتابفروشي ها ي گلپايگان نيز موجود است.