در زندگي دردهايي است كه روح آدم را آهسته در انزوا مي‌خورد و مي‌تراشد.

صبح يكي از روزهاي آخر اسفندماه 1368 بود. هوا دلپذير و نور خورشيد صبحگاهي به زمين و ساكنانش گرما و طراوت مي‌بخشيد. من و چند تن از همكاران فرهنگي در حياط مدرسه سرگرم صحبت بوديم. حدود 30 دقيقه تا رفتن به كلاس فرصت داشتيم. در اين اثنا آقاي حاج ميرزا جمشيدخان ... به دبيرستان آمد. پس از سلام و احوالپرسي گفت: با اجازه شما من و همسرم عازم حج عمره هستيم و براي خداحافظي خدمت رسيدم. ما را حلال كنيد. ضمنا خواهش مي‌كنم در غياب ما مراقب پسرم داود باشيد كه از درسهايش عقب نماند.

آقاي الف: حاج آقا تاكنون چند بار مشرف شده‌ايد

- اگر خدا بخواهد و حضرت بطلبد!! چهاربار حج تمتع و پنج بار عمره رفته‌ام. اين بار ششم است.

او روبوسي كرد و رفت.

آقاي ب: يك بارش هم لازم نيست. پول مملكت را ببريم و به عرب‌ها بدهيم كه چي مگر همين‌ها نبودند كه به ما حمله كردند جوانان ما را كشتند و شهرهاي ما را به ويرانه تبديل كردند.

آقاي ميم: برادر عزيز! خيلي اشتباه مي‌كني. حج يك امر الهي است. هر انسان مسلماني كه از هر نظر استطاعت داشته باشد بايد يك بار حج تمتع را به جاي آورد. اين مس له ارتباطي به حكومت‌ها ندارد. بعلاوه حج براي دولت عربستان درآمدي ندارد.

آقاي ب: بسيار خوب با يك بار موافقم. ولي اين آقا و امثال او از حج چه مي‌فهمندغير از به جا آوردن يك سري اعمال آيا روح حج را درك مي‌كنند

آقاي ميم: قصد جسارت ندارم. روشنفكران ما هم درباره حج بدون مطالعه قضاوت مي‌كنند. حج زمزم جوشاني است كه هر سال امت محمد (ص) را از زلال انديشه و ايمان خويش سيراب مي‌كند.

حج آرايه‌ها و نشانه‌ها و رنگ‌ها و طرح‌هايي را كه دست زندگي بر اندام ما بسته است و ما را گرگ روباه موش و يا ميش پرورده است به دور مي‌ريزد و ما را به قله‌ي رفيع انسان بودن همچنان كه در آغاز بوديم رهنمون مي‌گردد.

هر ساله تمام مسلمانان جهان به وسيله يك ميليون و پانصد هزار آموزگار حج و زائرين بيت‌الله‌الحرام آموزش مي‌بينند.

آقاي س: آقاي ميم درست مي‌گويند. من هم يك بار به مكه رفته‌ام و در آغاز سفرم گرفتار چنين گمراهي و توهم بودم. گمراهي‌اي كه روشنفكر غير مذهبي و مذهبي غير روشنفكر در ايجاد آن با هم شريك بوده‌اند و هميشه چنين است كه: ارتجاع حقيقت را به صورت خرافه طرح مي‌كند و روشنفكر خرافه را به جاي حقيقت طرد مي‌نمايد.

نابينايان تصادف نمي‌كنند درست مثل بينايان. كوربينان‌اند كه هميشه فاجعه به بار مي‌آورند. هيچ فاجعه‌اي از نيمه روشنفكري شوم‌تر نيست.

در مناسك حج:

طواف عشق مطلق و سعي عقل مطلق است.

طواف جستجوي عطش و سعي جستجوي آب است.

طواف روح و ديگر هيچ است و سعي جسم و ديگر هيچ.

طواف همه‌ او و سعي همه تو است.

طواف پروانه‌اي بر گرد شمع مي‌گردد و مي‌گردد و ... تا مي‌سوزد خاكستر مي‌شود در عطش محو مي‌شود و در سوز مي‌ميرد.

سعي عقابي بر سر كوه‌هاي سخت و سياه به بال‌هاي همت بلند خويش پرواز مي‌كند طعمه مي‌جويد طعمه‌اش را از دل سنگ مي‌ربايد. آب زمزم.

آقاي ط را ديدم كه قطرات اشك را از گونه‌هاي خود پاك کرده و زمزمه مي‌كند:

آقاي ط ادامه داد: من هنوز سعادت زيارت خانه‌ي خدا را نيافته ام. مقداري پول اندوخته‌ام ولي براي ثبت‌نام كافي نيست. مي‌ترسم بميرم و حسرت اين سفر را به گور ببرم.

آقاي ب: همه‌ي اينها درست. من قبول كردم. اما آيا شما با چهار بار حج تمتع و شش بار حج عمره براي يك نفر موافقيد در حالي‌كه من در همسايگي همين‌ آقا خانواده‌اي آبرومند را مي‌شناسم كه از نعمت پدر محرومند. دختر اين خانواده مظهر ايمان نجابت و پاكدامني است. دوره ليسانس ادبيات را در دانشگاه تمام كرده با قالي‌بافي مخارج تحصيل خود و خواهر و برادرانش را فراهم مي‌كند. به تازگي نامزد شده است. اما آه در بساط ندارد كه مختصر جهيزيه‌اي تهيه كند و به خانه‌ي شوهر برود. هميشه ساكت و آرام است. اما سكوت دردناك او از غوغاي دلش خبر مي‌دهد و سردي آرام زندگيش سوز ناآرام روحش را حكايت مي‌كند.

حق نمايان است در آيينه‌ي اشك يتيم من شكوه كعبه را در آب زمزم ديده‌ام

همه منقلب شديم. آقاي ط اشك ريزان سر در گوش آقاي ب گذاشت و آدرس منزل آن دختر را پرسيد.

اجل مهلت نداد و آقاي ط چندي بعد فوت كرد و به ديدار حق شتافت. در مجلس يادبودش خاطره آن صبح پر خاطره ذهن مرا رها نمي‌كرد. شب خوابيدم و در خواب ديدم آن عزيز در خاك خفته بر بالاي كعبه پرواز مي‌كند و با چهره‌اي شاداب و خندان به من مي‌گويد:

از خواب بيدار شدم. صبح به منزل او شتافتم. ماجراي خواب شيرين خود را با همسر آن بزرگوار در ميان گذاشتم. او گفت:

اشك‌هاي شوق آن دختر نازنين دم بخت مرواريدهاي غلتاني شدند و همسرم را به حج فرستادند.

علي اکبر جعفري - 26/11/83