روز اول که به من گفتي ،( الف ) را ،( با )   را		دل تو خون شد تا ياد بگيرم ( يا ) را
اول از ( آب ) شروع کردي يعني نم نم		به من آموختي  آموختن  ( دريا )  را
گفته بودي به من ( آيينه ) سه بخش است ولي		سنگ  صد بخش نموده است همين معنا را
آب ، بابا ، نان افسوس در آورد آخر		رحمت  آب و غم نان پدر بابا را
بين سي حرف ،(الف ) بود که سر بالا داشت		که کلاهش بنهادند سر بالا را
قصد تنقيد نداريم ولي معتقديم		عارف آن است  بخواند ز ( الف )، ( ايما ) را
باز هم قصه ي ( سارا ) و وفاداري او		کاش با خود  نبرد سيل دگر (دارا )را
ما فقط مشق نوشتيم و نگفتند به ما		هيچ گه فلسفه ي مشق نوشتن ها را
ما گذشتيم ، شما طفل دبستاني ها		علم و ثروت  بنويسيد  همين انشا را
ولي اين بار بگوييد که ثروت خوب است		به ريالي نخريدند چو علم ما را
بازهم زنگ رياضي و رياضت کشي ام		خوب است ،اگر حذف کني منها را
در پس تخته سياه است تو را بخت سفيد		اکتفا مي کند اين جمله ي ما دانا را
اي معلم  تو همان گوهر نا مکشوفي		کيست  پيدا بکند اين همه  نا پيدا را
ای ( اقبال ) مبادا که مکدر سازد              قدر نشناسی تو ، قلب معلم ها را

به پيشگاه باغبانان سر افراز گلزار پر گل و ريحان انديشه و احساس يعني معلمان  و غنچه هاي  نو شکفته  و گل هاي رنگارنگ و معطر  اين بوستان  يعني دانش آموزان درود ميفرستم و نکته هايي را که در خلال چهل و پنج سال تدريس (در زمان نگارش مقاله ) در مکتب تجربه آموخته ام با شما در ميان ميگذارم-     معلمي عشق است  هنر است  سوختن و ساختن است . همچون شمع گداختن و روشني بخشيدن است . معلم معمار بزرگ وادي شرافت است   نه بازرگان گم گشته در بازار تجارت .

معلم چو کانوني از آتش است        همه کار او سوزش و سازش است
بسوزد  بسازد بکاهد روان              که روشن کند محفل ديگران

2-  معلم طلايه دار ايمان  عشق  ادب  اخلاق و نزاکت است . هر حرکت او از چشمان تيزبين و معصومانه ي شاگردانش مخفي نمي ماند . او بايد مظهر اعتماد  وقت شناسي  وفاي به عهد  صفا و صميميت و راستگويي باشد  تا جواناني شجاع  مودب  راست گفتار  وطن دوست و عاشق مردم پرورش دهد .

3- ياوه گوئي، سخنان زشت ، ناسزا گويي و شوخي هاي خارج  از ادب و نزاکت در شان معلم نيست . از ارزش و اعتبار او مي کاهد و منزلت و جايگاهش را تنزل ميدهد .

بي کمالي هاي انسان از سخن پيدا شود           پسته ي بي مغز چون لب وا کند رسوا شود

4- فروتني و تواضع از افتخارات معلمين آگاه و خردمند است . آنان همچون رودخانه ي عميق ، ساکت و آرام و مانند درختان پر از ميوه ، سربزيرند

خاکساران بيشتر از فيض قسمت مي برند       کلبه ي ديوار کوتاهان پر از مهتاب بود

اما همين پارسايان شب در مقابل ستم  ريا کاري  دروغ  حق کشي و بي عدالتي علي وار  همچون شيران شرزه مي خروشند و در مقابل مستکبران و متکبران   راست قامت و استوار مي ايستند .

5- معلم با چراغ دانش و آگاهي به مصاف جهل و جمود  و خرافه پرستي مي رود زيرا ناداني  تحجر و خرافات دشمنان هميشگي انسان ها هستند . آنان نسل به نسل  و فصل به فصل درخت کهن تمدن  بشري را از گزند اين علف هاي هرز مصون داشته اند . تا همواره شکوفه هاي  آگاهي  و جوانه هاي نو آوري بر آن افزوده شود .

درخت تو گر بار دانش بگيرد         به زير آوري چرخ نيلوفري را

6- مطالعه ي مستمر لازمه ي کار و زندگي معلم است . جهان با سرعتي سر سام آور به سوي مرزهاي ناشناخته ي دانش به پيش مي تازد . معلم نمي تواند در اين رهگذر ساکن و بي تفاوت باقي بماند . حداقل در رشته اي که تدريس مي کند بايد به دانش روز مجهز باشد

فسانه گشت و کهن شد حديث اسکندر           سخن  نو آر که  نو  را  حلاوتي است دگر

7- معلم بايد با  (( طرح درس )) و مطالعه ي کافي به کلاس قدم بگذارد  تا براي پاسخ دادن به سوال هاي دانش آموزان آمادگي داشته باشد . اگر احتمالا جواب سوالي را نمي داند  با شجاعت بگويد : فعلا نمي دانم   بايد فکر کنم و جواب دهم . اين طرز برخورد صادقانه مي تواند براي شاگردان الگو باشد . آنان ياد مي گيرند که : اول انديشه وانگهي گفتار

در محفلي دونفر به هم گفتگوي علمي !! مي کردند . اولي  اگر گفتي جزاير لانگرهانس در کجا قرار دارد

دومي  ( با قيافه اي حق به جانب و در حالي که باد به غبغب انداخته بود )  در کنار مجمع الجزاير هاوايي کنار کانل سوئز!!! حالا تو بگو  چرا در تابستان روزها طولاني است ؟

اولي  ( با همان حالت هاي غلط انداز ) براي اينکه آفتاب داغ تابستان به اين روزها مي تابد و آن ها بر اثر گرما منبسط مي شوند !!!

جهان ديده اي که در آن مجلس حضور داشت  گفت : 

دريغا ! که اين اندازه شجاعت در شما نيست که بگوييد نمي دانم و اين مزخرفات را سر هم نکنيد . در حالي که  نمي دانم ! نيمي  از دانش است .

8- توجه به کتاب درسي و مراعات ارزش و اعتبار  مولفان محترم بر اعتبار معلم مي افزايد . متاسفانه بعضي از همکاران کتاب رسمي آموزش و پرورش را کنار مي گذارند و بجاي آن جزوه مي گويند  و يا منبع ديگري را جايگزين ميکنند . در حالي که کتاب درسي توسط هزاران معلم در سراسر کشور نقد و بررسي مي شود و کاستي هاي آن  به طور نسبي بر طرف مي شود .

جزوه هاي صحيح و بدون اشکال و يا منابع ديگر مي تواند مکمل کتاب درسي باشد نه جايگزين آن . کوشش اين عزيزان در تاليف جزوات  و کتابهاي کمک درسي قابل تقدير است . سخن بر سر نوشته هاي نامطلوب  غلط  و خارج از استاندارد است که اکثرا توسط افرادي که معلم نيستند چاپ و توزيع مي شود . کتاب ها و حل المسائل هاي مبتذلي که براي خانواده ها و فرزندانشان و براي آينده ي کشور مصيبت بار است . در چنين شرايطي  مولفين دانشمند و معلمين راستين آموزش وپرورش  خون دل مي خورند .

زاغ چون شرم ندارد که نهد پا بر گل           بلبلان را سزد ار دامن خاري گيرند

و يا بنا بر گفته اي لسان الغيب حافظ شيراز :

جاي آن است که خون موج زند از دل لعل        زين تغابن که خزف مي شکند بازارش

9-  معلم بايد از دانش آموزان خود شناخت کافي داشته و با انجمن اوليا و مربيان در ارتباط تنگاتنگ باشد .

روزي در کلاس درس رياضي  مبحث انتگرال معين را تدريس مي کردم . در همان حال دختر خانمي آدامس  مي جويد  و ضمنا به درس گوش مي داد . عصباني شدم اما خوشبختانه در حضور جمع چيزي به او نگفتم . زنگ تفريح او را صدا زدم و ناراحتي ام را بيان کردم . او گفت : مجراي شنوايي من اشکال دارد و صداي شما را نمي شنوم . به توصيه ي پزشک براي رفع  اين مشکل  مدتي بايد آدامس بجوم . از اين بابت معذرت مي خواهم . خداي بزرگ را سپاس گفتم که در حال عصبانيت حريم او را پاس داشتم .

گاهي عدم آگاهي از موضوع  مارا به قضاوت هاي نادرست وا مي دارد .

10-  اين موجود آسماني که هر سخن و آوايش ضامن استقلال و آزادي کشور است و عاشقانه رسالت هدايت انسان را بر دوش دارد  زخم تاريخ را بر شانه هاي محمد (ص) ديده است . کبودي تازيانه هاي ملامت زراندوزان و زورمندان و رباخواران را بر روح لطيف و آسماني او نگريسته است . در کوچه هاي مکه و مدينه نواي گرم  سلام  وي  را بر کودکان يتيم شنيده است . حضورش را در جمع دايره وار اصحاب در تاريخ  خوانده است   حضوري که که نه توانگري را ياراي  تبختر بود و نه درويشي را شرم تهي دستي .

براي  آن که اين بار امانت را به سر منزل مقصود برساند . انتظار يک زندگي شرافتمندلنه دارد  تا شرافت وطن را پاس بدارد  و اين انتظار  بيجائي نيست . زيرا حيات و مرگ تمدن ها به حيات و مرگ فرهنگ وابسته است.

علی اکبر جعفری اردیبهشت ماه ۱۳۸۴

علي اکبر جعفري - 1/2/84