آب منشا حیات و سرچشمه زندگی است تمایل به بهداشت و گوارا بودن آب انگیزه‌ای برای تصفیه آب است آب آشامیدنی علاوه بر تامین آب مورد نیاز بدن باید دربرگیرنده املاح و عناصر معدنی و ضروری بدن هم باشد چون کمبود این مواد بیماری‌زاست.


شهر قم هم با توجه به موقعیت جغرافیایی و شرایط آب و هوایی همواره برای تامین آب شیرین با مشکلاتی مواجه بوده است از این‌رو شوری آب قم نوعی جبر جغرافیایی است و مسوولان استانی و کشوری کوشیده‌اند تا با انتقال آب از نقاط دوردست و شیرین کردن آب با دستگاه‌های آب‌شیرین‌کن کیفیت آب را افزایش دهند.



به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه قم، انتقال آب از سرشاخه‌های دز به قم یکی از این راهکارهاست که مطالعات و بررسی‌های اولیه آن از سال 60 آغاز شد و در سال 64 پایان یافت اما چنین به نظر می‌رسد فواید این طرح عمدتاًعاید دیگر شهرها و روستاهای واقع در مسیر طرح آب شیرین می‌شود.


سپس در سال‌های 67 و 78 بار دیگر مطالعاتی در خصوص چگونگی اجرای این طرح انجام شد که در همین‌ راستا طرح انتقال آب شیرین از الیگودرز (واقع در شرق استان لرستان) به برخی شهرهای مرکزی ایران نظیر قم از سال 82 رسماً آغاز شد. بدین ترتیب و با اجرای این طرح سالانه 181 میلیون مترمکعب آب از رودخانه‌های الیگودرز به سد «کوچری» و تصفیه‌خانه آن منتقل شد.


هدف از اجرای این طرح، انتقال آب برای تامین آب شرب و مصارف صنعتی 10 شهر و 30 روستا از جمله خوانسار، خمین، گلپایگان، محلات، نیمور، سلفچگان، ساوه و قم و جبران کمبود آب شهرهای مرکزی با رشد جمعیتی اعلام شد.


برای اجرای این طرح انواع سازه‌های آبی نظیر 4 سد انحرافی به‌کار گرفته شد که نقش جمع‌آوری آب از دره‌های شهرستان الیگودرز و سرشاخه‌های دز را داشت. میزان آب خارج شده از این چهار دره برای تامین آب شرب شهرهای هدف سالانه حدود 181 میلیون مترمکعب بود.


افزون بر چهار سد انحرافی، سه تونل به ترتیب به طول‌های 1200، 2000 و 2500 متر با قطر تقریبی چهار متر با هدف و نقش جمع‌آوری و انتقال آب به ابتدای سامانه انتقال آب ایجاد شد.


مبدا اصلی تامین آب این طرح، رودخانه چشمه سرداب واقع در 60 کیلومتری جنوب‌غربی شهرستان الیگودرز است که آب چهار رودخانه با حفر تونل و بندهای انحرافی به سد کوچری هدایت می‌شود.


***بهره‌برداری کامل طرح انتقال آب از سرشاخه‌های دز به قم در بهار 92


«جواد دلاوری»، معاون عمرانی استاندار قم در گفت‌وگو با خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، از بهره‌برداری کامل طرح انتقال آب شیرین از سرشاخه‌های دز به این استان در بهار سال آینده با صرف اعتباری حدود 1000 میلیارد تومان خبر داد.


وی افزود: این طرح از پروژه‌های «مهر ماندگار» است و با توجه به اعتبارات پیش‌بینی شده با کامل شدن این طرح، 5000 مترمکعب در ثانیه، آب به شهر قم منتقل و آب سرشاخه‌های دز به لوله‌ها تزریق می‌شود و مردم قم طعم آب شیرین و با کیفیت را خواهند چشید.


معاون عمرانی استاندار قم با بیان این‌که هم‌اکنون 2500 لیتر بر ثانیه آب به قم منتقل می‌شود، ادامه داد: البته فاز نخست انتقال آب اضطراری انجام شد.


دلاوری، میزان مصرف آب در شهر قم را حدود 4000 لیتر در ثانیه برشمرد و افزود: از همین‌رو این میزان آب انتقالی از سرشاخه‌های دز(2500 لیتر بر ثانیه ) با آب قم مخلوط می‌شود و کیفیت آب شیرین (شرب) قم کاهش می‌یابد.


معاون عمرانی استاندار قم گفت: پس از قرار گرفتن این پروژه در ردیف پروژه‌های «مهر ماندگار»، اعتبارات لازم برای این پروژه ملی پیش‌بینی و در سفر رهبر معظم انقلاب به استان قم نیز 70 میلیون یورو به پروژه اختصاص یافت که از صندوق ذخیره ملی تزریق شد و هم‌اکنون پروژه در حال اجراست.


به گفته وی، استانداری قم به صورت مستمر پیگیر تامین اعتبار و اجرای این پروژه است.


به گزارش ایسنا،«احمد امیرآبادی فراهانی»، نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی نیز به ایسنا گفت: در سفر رهبر معظم انقلاب به قم بحث کمبود آب در این شهر مطرح شد که معظم له به مسوولان مربوطه دستور دادند که با مدیریت مناسب آب در شهر قم جیره‌بندی نشود.


وی ادامه داد: طرح انتقال آب از سرشاخه‌های دز به قم طرحی است که علاوه بر برطرف کردن کمبود آب در این شهر، کام مردم قم را نیز شیرین می‌کند.


نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی افزود: البته این طرح به نوعی به نام قم و به کام دیگران است چون بسیاری از شهرها و روستاهای واقع در مسیر طرح از آب شیرین استفاده می‌کنند و آب در نهایت به قم می‌رسد.


وی از مسوولان وزارت نیرو خواست تا در انتقال آب از سرشاخه‌های دز به قم دقت کافی را داشته باشند و در این طرح برای قم سهم اندکی در نظر گرفته نشود.


امیرآبادی گفت: این طرح در خردادماه سال آینده به‌طور کامل و با هزینه 1100 میلیارد تومان به بهره‌برداری می‌رسد و سهمیه آبی که برای قم در نظرگرفته شده 6500 لیتر در ثانیه (بیش از میزان مصرف روزانه شهر قم)است.


نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی یادآور شد: البته نمایندگان فعلی و آینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی باید به فکر حوزه‌های جدید آبی باشند به‌طور مثال طرح انتقال آب از دریای خزر و حوزه سیروان هم می‌تواند از طرح‌هایی برای کمبود آب شرب در قم باشد.


***پیگیری طرح انتقال آب از دریای خزر به قم


«سیدحسن رضوی»، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای قم نیز در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: فاز نخست پروژه انتقال آب از سر شاخه‌های دز به استان قم صرفاً برای جلوگیری از جیره‌بندی به بهره‌برداری رسید و طی دو سال اخیر بدترین نوع خشکسالی را در قم گذراندیم که اگر این اتفاق نمی‌افتاد همین آب شور قم را هم به صورت دائم نداشتیم و آب در قم جیره‌بندی می‌شد.


وی ادامه داد: با انتقال آب از سرشاخه‌های دز به استان قم، انتظار می‌رفت که مردم از آب شیرین به‌صورت یکنواخت و کامل استفاده کنند، اما فاز نخست این پروژه اضطراری و تنها برای جلوگیری از جیره‌بندی آب شرب در قم انجام شد و تاکنون نیز ادامه دارد.


مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای قم خاطرنشان کرد: 80 میلیون مترمکعب آب از اردیبهشت سال گذشته تاکنون در برخی مناطق برخوردار از رینگ شرقی مانند پردیسان، شهرک قدس و شهرک سالاریه استفاده می‌کنند و قسمتهایی از منطقه نیروگاه نیز آب شیرین دارند.


رضوی گفت: بهار سال 92 این طرح به‌طور کامل به بهره‌برداری می‌رسد و آبی شیرین و با کیفیت مناسب در اختیار مردم قم قرار می‌گیرد.


وی ادامه داد: برای اجرای این طرح، تاکنون چهار بند انحرافی، حدود 54 کیلومتر تونل، 7 کیلومتر کانال، 185 کیلومتر لوله‌گذاری، 90 هزار مترمکعب مخزن و ایستگاه پمپاژ با ظرفیت 5.2 مترمکعب در ثانیه ایجاد شده است.


مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای قم گفت: سد کوچری با ظرفیت 207 میلیون مترمکعب حدود 50 درصد سد پیشرفت فیزیکی داشته است و امید می‌رود طی 6 ماه آینده با حدود 30 درصد پیشرفت فیزیکی بیشتر آبگیری اولیه انجام شود و بقیه پروژه تا سال آینده به پایان برسد.


به گفته وی، چون شهر قم کلان‌شهری مهاجر و زایرپذیر است و برای تامین آب شرب، کشاورزی و صنعتی آن باید طرح‌هایی دیگر درنظر گرفته شود، قالب این طرح‌ها انتقال آب حوزه به حوزه مدنظر مسوولان امر قرار گرفته است.


رضوی یادآور شد: مطرح‌ترین پیشنهاد انتقال آب از دریای خزر است که برای استان‌ها سمنان، قم و تهران تعریف شده و در حال پیگیری است.


تاثیر استفاده از آب شرب سالم و بهداشتی در سلامت مردم بر کسی پوشیده نیست و از همین‌رو تامین آب شیرین برای مردم شهر قم از دغدغه‌های اصلی مسوولان بوده و هست به حدی که انتقال آب ازسرشاخه‌های دز از پروژه‌های «مهر ماندگار» دولت دهم بشمار می‌رود امید می‌رود تلاش مسوولان هر چه زودتر به ثمر بنشیند.