توجیه طرح‌های انتقال آب حوضه کارون براساس کدام قوانین است؟
» سرویس: استان ها - خوزستان
کد خبر: 93082613305
دوشنبه 26 آبان 1393 - 09:55
216isna-2.jpg

عضو کمیته علمی کنفرانس ملی رودخانه کارون گفت: یکی از بحث‌های امروز جامعه در ارتباط با منابع آب با توجه به خشکسالی‌های اخیر و تغییر روند عمومی گردش اقلیم که گرایش به خشکی بیشتر و افزایش دما در مناطقی از دنیا مثل کشور ما دارد، انتقال آب بین حوضه‌ای است تا بر اساس آن‌ها نیاز آبی سایر حوضه‌های آبخیز تامین شود.

جعفر مرشدی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)- منطقه‌خوزستان، عنوان‌ کرد: در ادوار گذشته روند توسعه شهرها، کشاورزی ارتباط مستقیمی با منابع آب، به‌خصوص در فلات مرکزی ایران داشته و به همین خاطر برنامه‌ریزی توسعه، همواره در ارتباط با حجم منابع آب بوده است.

وی توضیح‌ داد: با توسعه دوره صنعتی در کشور و ورود تکنولوژی‌های جدید استفاده از منابع آب، توسعه مراکز شهری، کشاورزی و صنعتی در نواحی مرکزی ایران به‌خصوص طی دهه‌های 30 تا 50 هجری شمسی به بالاترین رشدی رسید که بسیار فراتر از منابع موجود بود و با بحرانی شدن برداشت بی‌رویه از منابع زیرزمینی از طریق چاه‌های عمیق و نیمه عمیق، دیگر این منابع جوابگوی صنایعی نشد که بدون توجه به آمایش منطقه‌ای ایجاد شده بود. صنایعی مثل فولاد و کشش جمعیتی ناشی از آن‌ها منجر به استفاده بیشتر از اراضی کشاورزی و آب زیرزمینی شد. این روند رشد در دوره بعد از انقلاب اسلامی با رشد فزاینده‌ای بر پایه زیرساخت‌های گذشته در قطب‌های اصفهان، یزد، کرمان و قم به طور فزاینده‌ای افزایش یافت و نیاز به منابع آبی جدید را دو چندان کرد.

مرشدی افزود: به همین خاطر دیگر منابع آب زیرزمینی جوابگوی نیازهای صنعتی، کشاورزی و شرب نبوده و انتقال آب بین حوضه‌ای از سایر حوضه‌ها مطرح شد و طرح‌های زیادی پیشنهاد، اجرا و مورد بهره‌برداری قرار گرفت که تنها در سالیان اخیر بحث‌هایی راجع به اثرات آن‌ها مطرح شده است.

عضو هیات علمی گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه آزاد واحد اهواز گفت: در تمام مراکز تصمیم‌گیری منابع آب براساس قوانین و مقررات ملی کشورها و سازمان‌های بین‌المللی (یونسکو) باید قوانینی جهت اجرای طرح‌های انتقال آب قبل از اجرا رعایت شود، به عنوان مثال حوضه‌های مبداء و تامین‌کننده آب نباید مشکل کمبود آب داشته باشند، حوضه‌های مقصد باید نهایت صرفه‌جویی و بهره‌برداری را نموده و تمام راه‌های جبران کسری آب را در حوضه‌های خود اعمال کنند، در طرح‌های انتقال آب بین‌حوضه‌ای باید تمام مسائل و نکات علمی، فنی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی در حوضه‌های مبداء، مقصد و در حد فاصل آن‌ها رعایت شده باشد.

وی ادامه‌ داد: همچنین حوضه‌های مقصد و مبدا باید برنامه جامعی را تدوین و اجرا کنند تا حوضه‌های اصلی آبخیز تقویت شود، طرح‌ها و پروژه‌های زیربنایی و نیازمند آب به محل سرشاخه‌ها و حوضه‌های آبخیز منتقل گردند، درآمد حاصل از انتقال و فروش آب، بین حوضه‌های مبدا و مقصد به‌طور عادلانه تقسیم شود و دیدگاه‌ها و مدیریت‌های اعمال شده باید فراملیتی باشند و از دخالت دادن مسائل سیاسی جلوگیری شود.

مرشدی تاکیدکرد: نگاهی به این قوانین در ارتباط با انتقال منابع آب بین حوضه‌ای توجیه بسیاری از طرح‌های انتقال آب را با تردید مواجه می‌سازد اما بسیاری از این طرح‌ها با وجود توجه یا عدم توجه به مولفه‌های بالا، اجرا شده و به بهره‌برداری رسیده است.

عضو کمیته علمی کنفرانس ملی رودخانه کارون ادامه‌ داد: جدا از محاسن یا معایب این طرح‌ها برای ساکنین هر حوضه، لازم است عموم مردم از کلیات این طرح‌ها اطلاع یابند تا بتوانند در مقابل مباحث مطرح شده در این زمینه با دانش بیشتری به تبیین شرایط حاکم بر فضای محیط زندگی خود بپردازند زیرا اطلاع‌رسانی و آگاهی از آن حق هر شهروند ایرانی است و جزء حقوق طبیعی شهروندان بنا به قانون اساسی کشور است و بسیاری از سوءتفاهم‌های ایجاد شده و ابهام‌ها را برطرف می‌سازد.

وی با اشاره به کلیات طرح‌های انتقال آب از حوضه کارون، خاطرنشان‌ کرد: بند انحرافی و تونل اول کوهرنگ به‌وسیله مهندسان مشاور الکساندر گیب طراحی و اجرا شد و سال 32 به بهره‌برداری رسید. طول این تونل 2900 متر و میزان متوسط انتقال آب سالیانه آن حدود 255 میلیون مترمکعب است. از سوی دیگر طراحی و اجرای سد انحرافی و تونل دوم کوهرنگ به‌وسیله مهندسین مشاور سوگره (فرانسوی) انجام شد و در سال 1366 به بهره‌برداری رسید. طول تونل 2727 متر و میزان متوسط انتقال آب سالیانه آن حدود 255 میلیون مترمکعب است.

مرشدی افزود: هدف از طرح تونل سوم کوهرنگ انتقال سالیانه 255 میلیون مترمکعب آب رودخانه کوهرنگ به حوضه آبریز رودخانه زاینده‌رود بود که مرحله اول و دوم مطالعات سد و تونل سوم کوهرنگ در دهه 60 توسط مهندسان مشاور زایندآب- سکو انجام شد. براساس این طرح با احداث سد مخزنی بر روی رودخانه کوهرنگ و ذخیره‌سازی آب‌های مازاد بر انحراف از طریق تونل‌های اول و دوم کوهرنگ، حجم آبی در حدود 255 میلیون مترمکعب در سال توسط تونلی به طول حدود 23کیلومتر منتقل می‌شود.

وی ادامه‌ داد: طرح انتقال آب چشمه لنگان به زاینده‌رود در سال 1369مطرح شد که عملیات اجرایی تونل اصلی در سال 34 آغاز شد. تونل انتقال آب چشمه لنگان به طول 13760 متر است که 195 میلیون متر مکعب آب از سرشاخه‌های دز به سد زاینده رود منتقل می‌کند.

عضو کمیته علمی کنفرانس ملی رودخانه کارون گفت: انتقال آب از سرشاخه‌های دز در استان لرستان به حوزه مرکزی که با هدف تأمین آب شرب بلندمدت شهرهای قم، گلپایگان، خمین، محلات، خوانسار و سلفچگان و نیازهای صنعتی منطقه در راستای تحقق اهداف برنامه‌های توسعه اقتصادی- اجتماعی کشور در دست اجرا است. بندها و ورودی تونل انتقال در استان لرستان و خروجی تونل و سد مخزنی کوچری جهت ذخیره آب انتقال یافته در استان اصفهان واقع شده است. آب ذخیره شده در سد کوچری توسط سیستم آبرسانی به تصفیه‌خانه قم منتقل می‌شود تا به مصرف شرب و صنعت برسد که مقدار انتقال آب 180 میلیون مترمکعب و بیشتر است.

مرشدی تاکید‌ کرد: جمع‌بندی طرح‌های انتقال آب در حوضه کارون نشان می‌دهد که حجم زیادی از آب این حوضه در حال برداشت است و سوالات زیادی را در ذهن متخصصان و عموم مردم ایجاد می‌کند. آیا توجیه این طرح‌ها براساس قوانین ملی، بین‌المللی و در نظر گرفتن مسایل عرفی، محلی و مشکلات اجتماعی است؟ جایگاه عدالت اجتماعی در تخصیص منابع کجاست؟