خبرگزاری مهر، گروه استانها- محمدباقر شهبازی: بیل گردانی نیم ور، آیینی کهن با قدمت دو هزار سال است که هر سال در شهر نیم ور از توابع شهرستان محلات برگزار میشود.
این مراسم از آئینهای باستانی و پهلوانی کشور به شمار میرود که در سال 1389 به عنوان میراث معنوی کشور، به ثبت آثار ملی رسیده است.
پیگیری تاریخچه این آئین به دوران تاریخی بازمی گردد که بخشی از آب رودخانه «لعل بار» به داخل جوی بزرگ نیم ور جاری میشد و مزارع و زمینهای کشاورزی این منطقه را سیراب میکرد و در فصل تابستان از این آب برای کشاورزی استفاده میشد.
هر ساله با پایان گرفتن فصل زمستان و آغاز فصل زراعت در فصل بهار، مسیر این جوی با گل و لای و علفهای هرز مسدود و کار آبرسانی به دشت نیم ور با مشکل مواجه میشد که کشاورزان به منظور هدایت مجدد آب به داخل جوی نیم ور، به لایروبی مشغول میشدند و گل و لای را از مسیر آن میزدودند.
آنان پس از چند روز کار متوالی و پاک سازی مسیر جوی، با بیلهایشان آب را به داخل جوی هدایت میکردند و با خوشحالی و مسرت، رژه کنان به داخل روستا میآمدند و مراسم بیل گردانی را در سکویی در مرکز شهر برپا میکردند.
برای برگزاری مراسم بیل گردانی در ابتدا چهار بیل را به هم و در طرف دیگر سه بیل را به هم میبستند و افراد در محل برگزاری این مراسم، پای راست خود را جلو گذاشته و بیلها را در جهت مخالف دور سر خود میچرخاندند.
تعداد بیلها هفت عدد بوده که پهلوانان آنها را دور سر میچرخاندند و شعار «اگر خسته جانی بگو یا علی» سرمی دادند و معتقد بودند این مراسم موجب افزایش برکت و نزولات آسمانی میشود.
همچنین گرداندن بیلها نشان از پهلوانی، بستن بیلها نشان از اتحاد و وحدت و چرخاندن بیلها دور سر، نشان از چرخیدن دور یک محور بوده است.
این آئین کهن بعد از دو هزار سال، نسل به نسل منتقل شده و همچنان پابرجا مانده و تا به امروز نیز در نیمور برگزار میشود.
آیین بیل گردانی میتواند شهر تاریخی نیم ور را معرفی کند
سید محمد حسینی، مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی در حاشیه برگزاری این آئین در گفت و گو با خبرنگار مهر گفت: بیشتر آئینهای سنتی در استان مرکزی به بیش از 150 سال قبل باز میگردد در حالی که آیین سنتی بیل گردانی در شهر نیم ور قدمت دو هزار ساله دارد.
وی با بیان این که جشن شکرانه آب نیمور به ثبت ملی آثار معنوی کشور رسیده است، اظهار داشت: آئین بیل گردانی یک حرکت نمادین است که کشاورزان این منطقه پس از پاک سازی مسیر آبها و هدایت آب برای کشاورزی انجام میدادند.
مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی افزود: آیین بیل گردانی نشان از همکاری، هم گامی و هماهنگی کشاورزان منطقه بوده است و این مراسم و آیین سنتی باید با قوت بیشتر برگزار شود تا زنده و پویا بماند و به نسلهای آینده منتقل شود.
حسینی تصریح کرد: اهمیت برگزاری این مراسم از ان جهت است که روح تعاون و همکاری را هر چه بیشتر در بین مردم و کشاورزان احیا میکند.
مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی با بیان اینکه آیین بیل گردانی به یک برند و کار با ارزش سالانه بدل شده است، تاکید کرد: برگزاری این آئین در معرفی شهر تاریخی نیم ور و سایر میراث تاریخی این شهر بسیار موثر است.
آئین بیل گردانی به عنوان یک مراسم پهلوانی گسترش یابد
رئیس شورای اسلامی شهر نیم ور نیز در خصوص این آیین سنتی به خبرنگار مهر گفت: این آیین، یک آیین سنتی، فرهنگی و اجتماعی است و دارای پیام پهلوانی و اتحاد است.
حسن فیروزی خاطرنشان کرد: برگزاری این آیین، شادی و نشاط را در بین مردم ایجاد میکند و موجب هم دلی و یک رنگی میان مردم این منطقه میشود.
وی افزود: این مراسم به عنوان یک آئین کهن به ثبت آثار ملی رسیده و هر ساله در جایگاهی در کنار سالن ورزشی نیم ور برگزار میشود ولی مکان برگزاری این مراسم، دارای مشکلاتی است.
فیروزی با بیان اینکه این مراسم در فضای باز انجام میشود و برای این آیین مناسب نیست، افزود: باید برای این مراسم کهن، یک سالن مناسب ایجاد شود تا مردم بتوانند در یک فضای مناسب و بر روی سکوها اجرای بیل گردانی را نظاره کنند و در این صورت بسیاری از مشکلات از جمله بروز گرد وخاک یا بارندگی حین اجرای مراسم، رفع میشود.
رئیس شورای اسلامی شهر نیم ور از مسئولان ورزشی خواست این مراسم را به عنوان یک مسابقه پهلوانی در کشور گسترش دهند تا این سنتها تنها در یک منطقه نماند و در شهرهای توسعه یابد و نمایانگر فرهنگ و تمدن دیرینه این سرزمین باشد.
فیروزی با بیان این که کشاورزی نیم ور در قدیم به نام بوده است، افزود: خشکسالیهای اخیر باعث شده تا کشاورزی نیم ور با مشکلات جدی مواجه شود.
وی افزود: موضوع حق آبه کشاورزان شهر نیم ور از رودخانه لعل بار و سد گلپایگان، یکی از مطالبات جدی کشاورزان این منطقه است و در صورتی که این حق آبه تاریخی دوباره احیا شود، دشت نیم ور نجات پیدا میکند و جلوی نابودی کشاورزی این منطقه گرفته میشود.
گفتنی است آئین بیل گردانی، عصر جمعه با حضور جمعی از مسئولان برگزار شد که رژه نمادین کشاورزان، نمایش بومی چوب بازی، موسیقی محلی و برپایی غرفههای صنایع دستی و خوراکی محلی از جمله برنامههای جانبی این مراسم بود.