به گزارش خبرنگار ایمنا از شهرستان گلپایگان، روزهای اسفندماه، یکی پس از دیگری می گذرند و هر روز یک گام به روز موعود دوستداران محیط زیست یعنی 15 اسفند و روز درختکاری نزدیک میشویم.
هر ساله تعداد بسیار زیادی نهال توسط منابع طبیعی، نهادها و نیز علاقهمندان به محیطزیست کاشته میشوند اما کاشت این همه نهال محسوس نیست و مسیر کشور به سمت بیابانزایی حرکت میکند.
در کاشت و غرس درختان نکته مهم انتخاب محل کاشت که این محل میبایست قبل از هر چیز خاک قابل کشت داشته باشد.
در صورت عدم کیفیت مناسب در خاک، هر ساله، در ابتدای فصل پاییز، و نیز ابتدای فصل زمستان، دو مرحله کودریزی طبیعی و نیز عملیات خاک برگردانی و یا تزریق خاک باغچه در محل انجام شود تا در تاریخ کاشت نهال، خاک تقویت شده باشد.
پس از انتخاب محل کاشت نهال مناسب با شرایط منطقه بسیار حائز اهمیت است مانند میزان سرما و گرما، میزان رطوبت، میزان بارش، میزان دسترسی به منابع آب، نوع خاک، شیب زمین و تاریخچه پوشش سبز منطقه که باید صورت گیرد.
برای مناطق مختلف نهال در سنین مختلف توصیه میشود هرچند که نهالهای با سن بیشتر، سرعت رشد بالاتری دارند اما نهالهای جوان تر نیز، توانایی تطبیق پذیری بیشتری با محیط دارند.
در زمان کاشت باید دقت داشت که اولا بین زمان باز کردن دور ریشه و کاشت نهال، نباید فاصله زیاد شود چون هوا خوردن ریشه مانند تزریق هوا در رگ انسان عمل میکند و دوم عمق چاله حفر شده برای کاشت باید برابر با طول ریشه به طول 15 تا 25 سانتی متر باشد تا ریشه به طور کامل در خاک قرار گیرد.
پس از کاشت نهال، بدنه و تنه درخت، طوری مهار شود که مسیر رشد، مسیری مستقیم و در نتیجه، ریشه، ریشهای سالم باشد در این مرحله باید توجه داشت که مهار نباید مانع رشد عادی درخت شده و پس از رشد تنه، مانند یک قلاده دور گردن درخت را بگیرد.
نیاز که پس از کاشت، نهال آبیاری شود بنابراین باید در موقع کاشت نهال آب کافی برای آبیاری به همراه داشته باشید، و پس از کاشت دور تنه درخت با شعاعی مناسب حفر شود تا امکان آبگیر شدن پیرامون تنه فراهم شود.
نهال کاشته شده مانند یک طفل نوپاست که باید گام به گام برای رشد و نمو همراهش شد فراموش نکنیم که بهترین حالت برای رشد یک درخت وجود آب، نور کافی و خاک مناسب است.
رطوبت ریشه مهمترین اصل در حفظ نهال است کاهش آن موجب تشنگی و مرگ و افزایش آن (بسته به نوع درخت) ممکن باعث گندیدگی و مرگ شود.
بنابراین محلی برای کاشت نهال مناسب که در طول مدت رشد اولیه (ریشه دواندن در خاک)، بتوان آب کافی برای درخت تامین کرد، این تامین آب ممکن به صورت طبیعی (کاشت در محلی با سطح آب زیرزمینی بالا یا همجوار با آبهای سطحی) و یا به صورت غیر طبیعی (آبیاری توسط نهادها و ارگان ها و یا توسط مردم) باشد.
با توجه به نوع خاک و نوع درخت، نیازهای اولیه رشد درخت باید تامین شود هرچند که به طور معمول نهالها با گلدان هایی عرضه میشوند که خاک داخل آن ها دارای مواد معدنی و آلی مورد نیاز رشد وجود دارد اما این مواد تنها برای چند ماه یا نهایت یک سال اول کاشت کفایت میکنند، لذا نیاز که سالی یک یا دوبار، مواد مورد نیاز درخت از طریق کودهای طبیعی تامین شود.
نور کافی، بسته به نوع درخت، باید برای او تامین شود چون بخش مهمی از فعالیت زیستی درخت، از طریق دریافت نور طبیعی صورت میگیرد، بنابراین بهتر که در مورد نیاز نهال خود آگاهی داشته و در محلی متناسب با نیاز آن، اقدام به کاشت کنیم.
همچنین در محیطهای شهری که آلودگی و گرد و غبار زیاد است، توجه به شستشوی برگها در یک سال اول به افزایش توان نورگیری و فتوسنتز نهال کمک خواهد کرد.
درختان در محیط طبیعی، فارغ از هر محدودیتی رشد میکنند اما زمانی که درخت و انسان هم زیست شدند، هریک باید تغییری در جهت بهبود هم زیستی انجام گیرد.
تغییرات ایجاد شده در درخت که برای مدیریت نوع رشد آن نیاز را حرس گویند، برای این منظور، در اواسط زمستان که نهال شروع به جوانه زنی برای تشکیل شاخه جدید منشعب از تنه اصلی میکند، جهت افزایش توان رشد و عدم خروج درخت از محدوده رشد خود، برخی از جوانهها یا ریز شاخه ها قطع میشوند تا درخت در ارتفاعی مشخص و با جهتی خاص شاخه دهد.
در محیطهای طبیعی و در شرایط معمول، آفت بخشی از فرآیند نظم طبیعت اما در مواردی که انسان داخل میشود، معمولا آفتها تبدیل به بلای جان میشوند.
بهترین راه مقابله با آفتها، استفاده از دشمنان طبیعی آنها یعنی حشرات کنترل کننده است، در محیطهای شهری، متاسفانه حشرات از هر نوع، دشمن محسوب شده و حذف میشوند، اما باید دقت داشت که حذف یعنی ناقص کردن چرخه و این یعنی خروج از تعادل همان چیزی که منجر به خطرناک شدن آفات میشود.
راه دیگر، پایش محیط با استفاده از ابزار اندازهگیری میزان حضور آفات و استفاده از آفتکشهای مجاز، در زمان تخم ریزی آفتها است.
فناوری گروآسیس روشی برای کشت گیاهان بدون آبیاریعلیرضا حیدری رییس اداره منایع طبیعی و آبخیزداری گلپایگان در این خصوص در گفتوگو با خبرنگار ایمنا در گلپایگان اظهارکرد: یکی از روشهای نوین در کاهش مصرف آب و جلوگیری از پدیده بیابانزایی، استفاده از فناوری گروآسیس، تکنولوژی کاشت درخت در زمینهای خشک، بیابانی، سنگلاخ و کوهستانی بدون استفاده از انرژی و آبیاری است.
وی تصریح کرد: گروآسیس تکنولوژی نوینی که توسط پیتر هوف از کشور هلند ابداع شده و از سال 2002 تاکنون در 30 کشور دنیا مورد آزمایش و بررسی قرار گرفته است.
حیدری افزود: این روش تکنولوژی آبیاری نبوده بلکه نوعی فنآوری کاشت با تقلید از مادر طبیعت است، بهطور طبیعی کسی جنگلها را نمیکارد و یا آنها را آبیاری نمیکند، بلکه این درختان هستند که با استفاده از ساز و کارهای طبیعی و نیز بهرهبرداری از کمک سایر موجوداتی که در جوارشان زندگی میکنند، توسعه و گسترش یافته اند.
رییس اداره منایع طبیعی و آبخیزداری گلپایگان بیان داشت: همزمان کربن موجود در دی اکسیدکربن هوا را با استفاده از پدیده فتوسنتز به زیست توده که شامل انواع مواد آلی ارزشمند مانند چوب، برگ، میوه، خوراک و... تبدیل کرده و اکسیژن آن را هم آزاد میکنند که این عنصر حیاتی در ترکیب با هیدروژن تولید بخار آب میکند.
وی تأکید کرد: در یک نتیجهگیری کلی توسعه کاشت درختان بهترین روش کاستن از دی اکسیدکربن موجود در جو و همزمان تولید خوراک، آب و البته کمک به صنعت به لحاظ تولید انواع مواد اولیه ارزشمند و ایجاد اشتغال است.
حیدری با بیان اینکه این فناوری بر پنج اصل مهم استوار است، افزود: انتخاب گونه درخت متناسب با شرایط آب و هوایی و بارشهای منطقه کاشت، سپس پرورش نهال سالم با ریشه اصلی مستقیم است.
وی افزود: در فرآیند پرورش نهال در نهالستانها به دلیل بسته بودن انتهای گلدانها، ریشه اصلی منحرف و دچار پیچخوردگی میشود و حتی گاهی به سمت بالا حرکت میکند که سطحی بودن ریشهها ادامه حیات چنین نهالی را بدون آبیاری غیرممکن میکند.
رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری گلپایگان اذعان کرد: چون بهصورت طبیعی ریشه فتوتروپیسم منفی دارد و هر طرف که نور باشد خلاف جهت آن حرکت میکند، ولی میتوان با استفاده از گلدانهایی که انتهای آنها بسته است در زمان رشد نهال در نهالستان مانع توسعه طبیعی ریشه به سمت اعماق خاک شویم.
فناوری گروآسیس روش کاشت گیاهان بدون آبدر ادامه حیدرعلی گلمحمدی مدیر جهادکشاورزی گلپایگان اظهارداشت: با استفاده از این فناوری هر درخت، درختچه و بوته ای را در مناطق مختلف میتوان کاشت این روش برای فراهم کردن امکان کشت در زمینهای پست فاقد ارزش خشک، بیابانی، کوهستانی و سنگلاخ است و بخصوص با مشکلاتی که از نظر منابع آب در کشور ما وجود دارد کاملا ایدهآل است.
وی تصریح کرد: تجهیزاتی که برای کاشت درخت استفاده میشود ظرفی است بنام واتر باکس که جنس ان پلی پروپیلن بوده و عمر مفید آن ده سال و در هر سال با آن یک درخت کاشته میشود و در پایان سال آن را از روی درخت برداشته و درخت دیگری را با آن میکاریم.
گلمحمدی گفت: جالب این که فقط در روزی که نهال کاشته میشود آن را آبیاری کرده و داخل واتر باکس هم آب میریزیم و از آن پس در مدت یکسالی که واتر باکس روی نهال است هیچ آبیاری انجام نشده و پس از برداشتن واتر باکس هم دیگر آبیاری انجام نخواهد شد.
وی افزود: واتر باکس ضمن استفاده از ذخیره آب موجود در خود نزولات جوی را هم در داخل مخزنش ذخیره کرده و بر اساس قانون نقطه شبنم رطوبت هوای محیط را هم به قطرات آب تبدیل کرده و در خود ذخیره میکند و در عین حال مانع تبخیر آبی که به اطراف گیاه میفرستد شده و بعنوان قیم در زمان وزش باد عمل کرده ، در شب به نهال گرما داده و در روز برای نهال محیط خنک و سایه فراهم میکند.
مدیر جهادکشاورزی گلپایگان اضافه کرد: واتر باکس در دو مدل تولید میشود، نوع پلی پروپیلن و مدل یک بار مصرف تجزیهپذیر در مدل پلی پروپیلن، هر دستگاه 130 هزار تومان و قیمت نوع یکبار مصرف آن نیز از 20 تا 30 هزارتومان (براساس تیراژ و حجم سفارش) متغیر است.
وی بیانداشت: البته عمر مفید نوع پلی پروپیلن 10 سال بوده و هر سال با آن میتوان یک درخت کاشت در ایران برای تولید هر کیلوگرم هندوانه حدود 250 تا 500 لیتر آب مصرف میشود.
گل محمدی تأکید کرد: با توسعه روش گروآسیس برای کشت هندوانه (تجربه 2015)، علاوه بر رشد سریعتر هندوانه، آب مصرفشده، کمتر از دو لیتر برای هر کیلوگرم هندوانه تولیدی بوده است