برداشت غیر اصولی آب های زیرزمینی، از مهم ترین دلایل "فرونشست" زمین در گلپایگان

به گزارش خبرگزاری اقتصاد ایران ، حسن جوکاری گفت : متاسفانه فرونشست زمین در شهرستان گلپایگان در 10 سال اخیر بیش از استاندارد جهانی و به میزان 20 سانتیمتر بوده است.
مهترین دلیل شکل گیری و تداوم چنین معضلی را برداشت بیش از اندازه و غیر اصولی آب، از سفره های زیرزمینی که بیشتر در بخش کشاورزی مصرف شده است می توان برشمرد.
وی بیان کرد : در حال حاضر در شهرستان حدود 500 حلقه چاه آب در بخش کشاورزی موجود است که این چاه ها در طول هر سال، متاسفانه میزان 60 میلیون متر مکعب اضافه برداشت آب از سفره های زیر زمینی دارند.
با توجه به مقدار ذخیره آب در سد عباس آباد گلپایگان که در حدود 30 میلیون متر مکعب می باشد، در واقع می شود به سادگی متوجه شد که میزان 60 میلیون مکعب آبی که سالیانه، "اضافه" از سفره های زیر زمینی گلپایگان برداشت می شود، به اندازه دو برابر ذخیر سد گلپایگان می باشد.

مدیر منابع آب شهرستان گلپایگان افزود ؛ دشت گلپایگان را می شود به شکل یک اسفنج تجسم کرد که چنانچه آب های زیرزمینی را در شهرستان بیش از حد مجاز برداشت کنیم، این اسفنج لحظه به لحظه رطوبت و آب جذب شده در داخل خود را از دست می دهد و حجم آن کوچک و کوچک تر می شود و در نهایت شاهد فرونشست زمین در نقاط مختلف خواهیم بود.
جوکاری در ادامه گفت : یکی از راه کارهای کارشناسی شده و موُثر در خصوص مدیرت مصرف آب در بخش کشاورزی، اجرای طرح های جامع نوین آبیاری است که دولت از ابتدای دهه 80 اجرای چنین طرح های جامع را در سراسر کشور آغاز کرده است.
در ابتدا تمرکز بیشتر در اجرای طرح های پر فشار مانند قطره ای و بارانی بود، اما به تازگی طرح های نوین آبیاری با الگوی کم فشار مانند تِیپ در دستور کار قرار گرفته است.

اما در دهه 90 با توجه به ادامه یافتن تنش آبی در سطح کشور، دولت با تشکیل کارگروه های متعدد تصمیم به اجرای طرح تعادل بخشی گرفت.
این طرح شامل 15 تبصره می باشد که مهمترین تبصره آن نصب کنتورهای هوشمند در چاه های آب در بخش کشاورزی است.
وی در همین خصوص اشاره کرد ؛ در حال حاضر از 500 عدد حلقه چاه آب موجود در شهرستان، بر روی حدود 250 حلقه چاه کنتورهای هوشمند نصب شده است که این تعداد به تفکیک میزان برداشت آب بیشتر در نظر گرفته شده است، به عنوان مثال تنها یکی از این چاه های آب که بر روی آن کنتور هوشمند نصب شده است، تا قبل از نصب کنتور در طول یک سال حدود یک میلیون سیصد هزار متر مکعب برداشت داشته است که این میزان قابل توجه می باشد.
البته تلاش خواهد شد در کوتاه ترین زمان، بر روی تمام 500 حلقه چاه موجود در گلپایگان کنتور های هوشمند نصب شود.
وی افزود خوشبختانه از سال 1393 تا کنون تمامی پروانه های چاه های کشاورزی شهرستان اصلاح و تعدیل شده است.
جوکاری در خصوص برخورد با متخلفین نیز گفت : در سال گذشته اداره منابع آب گلپایگان، حدود 30 حلقه چاه آب غیر مجاز را مسدود کرده و پرونده آنها جهت پیگیری، به مراجع قضایی ارجاع داده شده است .
همچنین در همین خصوص 4 دستگاه حفاری نیز توقیف شده است.

مدیر منابع آب گلپایگان در ادامه بیان کرد : با توجه به بارش های سال قبل که از ابتدای مهر تا انتهای اسفند 1400 شاهد بودیم و میزان آن 211 میلیمتر ثبت شده است، میزان آورد حوضه طبیعی آب سد گلپایگان حدود 13/5 میلیون  متر مکعب و آورد آب از تونل انتقال استان لرستان 41/7 میلیون متر مکعب بوده است.همچنین حجم آب ذخیره سد گلپایگان 22 میلیون  متر مکعب و حجم آب ذخیره شده در سد کوچری تا آن تاریخ 97/9 میلیون  متر مکعب بوده است.
وی در خصوص آب انتقالی از تونل استان لرستان اضافه کرد ؛ سهمیه آب شهرستان گلپایگان از این ورودی، میزان 330 متر بر ثانیه روزانه در طول سال می باشد، که صرفاً جهت مصرف برای شرب و صنایع در نظر گرفته شده است.

جوکاری در پایان گفت : با توجه به وضعیت آب ذخیره شده در سدهای شهرستان گلپایگان، با تصمیم شورای منابع آب کشور، میزان 36 میلیون متر مکعب آب جهت مصرف در بخش کشاورزی گلپایگان در سال جاری تخصیص داده شده است.

گزارش : روح الله علایی