محبوبیت روزافزون آیت‌الله علی مشکینی در تبعید گلپایگان

حضور روحانیون تبعیدی در شهرهای مختلف کشور در حقیقت حامل پیام انقلاب اسلامی و نهضت روحانیون و به ویژه امام خمینی برای مردم سراسر کشور بود و درواقع تبعید آنها درست عکس منظور رژیم شاه نتیجه داد...

به گزارش ندای اصفهان، کتاب «زندگی و مبارزات آیت الله مشکینی»، با تدوین علی درازی، توسط نشر مرکز اسناد انقلاب اسلامی، به سال ۱۳۹۱ در ۵۴۱ صفحه منتشر شده است و به شرح زندگانی مرحوم آیت الله علی مشکینی (آذر ۱۳۰۰- مرداد ۱۳۸۶) رئیس اسبق مجلس خبرگان رهبری می‌پردازد.

آنچه در ادامه می‌خوانید، صفحه ۲۶۶ الی ۲۶۹ از کتاب مذکور است که به دستگیری و تبعید آیت الله مشکینی از قم به ماهان کرمان و پس از یک سال از آنجا به گلپایگان و مجددا پس از یک سال، به شهر کاشمر استان خراسان جنوبی اشاره دارد.

سرانجام بعد از حدود سه سال تبعید در شهرهای مختلف کشور، به تاریخ ۱۳۵۵.۵.۱۴ مدت اقامت اجباری ایشان در کاشمر به پایان رسید و همراه خانواده راهی مشهد شدند. باتوجه به اینکه آیت الله مشکینی، خط مقدم مبارزه با رژیم شاه را در حوزه علمیه و شهر قم می دانستند، بعد از مدتی دوباره راهی شهر قم شدند.

همانطور که در این صفحات می‌خوانیم، حضور روحانیون تبعیدی در شهرهای مختلف کشور در حقیقت حامل پیام انقلاب اسلامی و نهضت روحانیون و به ویژه امام خمینی برای مردم سراسر کشور بود و درواقع تبعید آنها درست عکس منظور رژیم شاه نتیجه داد.

تبعید به گلپایگان

…شهرستان پلپایگان از جهات مختلف محل مناسبی برای آیت الله مشکینی بود. این شهر علاوه بر مزیت نزدیکی به شهر و حوزه علمیه قم، وجود علمای بزرگی همچون مرحوم حجت الاسلام گلپایگانی (پدر حجت الاسلام محمد محمدی گلپایگانی- رئیس دفتر مقام معظم رهبری) که از علمای تأثیرگذار و مورد وثوق مردم منطقه بود، از دیگر مزیت‌های این شهر بود و ساواک نمی‌توانست در این شهر سختگیری زیادی نسبت به ایشان اعمال کند…

شاگردان و طلاب مبارز بعد از انتقال محل تبعید ایشان به گلپایگان هر روز دسته‌دسته راهی گلپایگان می‌شدند که این امر باعث عصبانیت و خشم ساواک و شهربانی می‌گردید. در کنار خیل ملاقات کنندگان از شهرهای مختلف به خصوص طلاب قم، خود مردم شهرستان گلپایگان نیز بعد از اینکه شخصیت والای ایشان را شناخته بودند روزانه دسته‌دسته در منزل ایشان حضور می‌یافتند و با ایشان ملاقات می‌کردند.

حجت الاسلام علی افتخاری درباره فعالیت‌های ایشان در مدت زمان حضور در شهر گلپایگان چنین توضیح می‌دهد:

«زمانی که در جریان حوادث انقلاب، حضرت آیت الله مشکینی به شهر گلپایگان تبعید شدند من هم تابستان‌ها به گلپایگان می‌رفتم، موفق می‌شدم جلساتی را در خدمت ایشان باشم. ایشان در مدتی که به صورت تبعیدی در گلپایگان بودند، از نظر تبلیغ و تفسیر قرآن، بیان عقاید و معارف اسلامی، خیلی جدی بودند و بسیار اثر گذاشتند و عده کثیری از فرهنگیان گلپایگان در زمان تبعید ایشان، در جلساتشان شرکت می کردند. آن بزرگوار هم با بیان سلیس و شیرین و رسای خود، آقایان فرهنگی‌ها را بسیار موعظه اخلاقی و نصیحت می‌فرمودند، و به واسطه همین جلسات بود که جمع زیادی در گلپایگان، در صدد برآمدند که به لحاظ سیاسی با ایشان همراهی، و همراه با مشی امام خمینی (رضوان الله تعالى علیه) حرکت کنند. بایستی بگوییم که ایشان یک حرکت جدید فرهنگی و سیاسی در شهر گلپایگان به وجود آوردند.»(۱)

در یکی از گزارش‌هایی که درباره ایشان از شهربانی کل کشور (اداره اطلاعات) به تیمسار ریاست سازمان اطلاعات و امنیت کشور ارسال شده چنین آمده:

«برابر اطلاع رسیده همه روزه تعدادی از طلاب علوم دینی قم به ملاقات نامبرده بالا [آیت الله مشکینی] که در شهرستان گلپایگان تبعید می‌باشد رفته و چند روز است که [به] وسیله آقای علی اکبر جواد کاسب بازار(۲) از مشارالیه دعوت شده و در مسجد بازار اقامه نماز می‌نماید. نظر به مذهبی‌بودن شهر گلپایگان خواهشمند است دستور فرمایید نسبت به تغییر محل اقامت اجباری نامبرده بالا اقدام مقتضی معمول و نتیجه را به شهربانی کشور اعلام دارند.»(۳)

این گزارش به خوبی ترس و هراس شهربانی کل کشور را از حضور ایشان در گلپایگان مشخص می‌سازد که حضور ایشان در شهر گلپایگان تا چه اندازه در میان مردم شهر تأثیرگذار بوده که ریاست شهربانی کشور با ارسال نامه‌ای ضمن اشاره به حضور طلاب از قم در این شهر خواهان تغییر محل اقامت ایشان می‌شود.

حجت الاسلام محمد محمدی گلپایگانی در این باره می‌گوید:

«جمعیت روزافزون شد در حدی که باعث وحشت مأمورین دولتی شده که به نواع مختلف، کارشکنی می‌کردند تا ایشان جماعتی نداشته باشند، ولی آنهایی که اهل این معنی و اهل استفاده بودند از این موقعیت خوب استفاده می کردند. هنوز هم کسانی هستند که تحت تأثیر درس‌های اخلاق و مواعظ و حرف‌های ایشان بوده‌اند.»(۴)

حجت الاسلام قربانعلی دُری نجف آبادی نیز در این باره خاطره‌ای را نقل می‌کنند:

«آقای مشکینی در مسجد جامع گلپایگان نماز جماعت می‌خواندند و آقایانی مثل آقای راشد یزدی که به گلپایگان تبعید شده بودند پشت سر ایشان نماز می خواندند. آن وقت کلانتری می‌گفت: «نباید نماز جماعت بخوانید». آقای راشد یزدی با همان لحن خودش این را به صورت جوک می‌گفت که: «شما تابلویی بدهید که آقای مشکینی به پشتشان بزنند که طبق دستور ریاست شهربانی، نماز جماعت پشت سر ایشان ممنوع است.»(۵)

تبعید به کاشمر

بعد از حدود یک سال از حضور آیت الله مشکینی در شهر گلپایگان، کم‌کم اعتراض برخی از دستگاه های انتظامی و امنیتی به جهتِ فعالیت‌های گسترده‌ای که در این شهر داشت بالا گرفت و در این میان شهربانی کشور معترض حضور ایشان در این شهر شد…

پی نوشت:

۱- یادنامه ۲/ آیت الله العظمی مشکینی از نگاه دیگران، قم، انتشارات الهادی، ۱۳۸۷، صص ۱۲۱-۱۲۲.

۲- در دوران تبعید علما و مبارزات انقلابی تجار، بازرگانان و مردان باایمانی بودند که به دستور امام خمینی، یا با اتکا به ایمان و اعتقاد شخصی در این مدت سه سال تبعید آقایان روحانیون به بسیاری از آنها سر زدند، و از ابراز ارادت و مساعدت نکردند.

۳- یاران امام به روایت اسناد ساواک: معلم اخلاق، انتشارات مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، ص ۲۸۵

۴- همان، ص ۱۸۵

۵- مصاحبه با حجت الاسلام قربانعلی دری نجف آبادی.

انتهای پیام/